Ο καρκίνος θυρεοειδούς είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα υγείας. Εκδηλώνεται συνήθως υπό τη μορφή όζων θυρεοειδούς. Υπολογίζεται ότι όζοι θυρεοειδούς υπάρχουν σε ένα ποσοστό έως 60 – 70 % (ανίχνευση με τη βοήθεια υπερήχων υψηλής ευκρίνειας). Από αυτούς ένα ποσοστό 5 – 8 % υποκρύπτουν καρκίνο (‘κακοήθεις’ όζοι). Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται σταθερή αύξηση της συχνότητας του καρκίνου θυρεοειδούς, με συχνότητα ταχύτερη από κάθε άλλη μορφή καρκίνου.
Η συνηθέστερη οδός μετάστασης του καρκίνου θυρεοειδούς είναι η λεμφική οδός. Σε αυτή την περίπτωση, τα καρκινικά κύτταρα εισέρχονται στα λεμφικά αγγεία και στη συνέχεια μετακινούνται στους λεμφαδένες του τραχήλου. Σαν αποτέλεσμα, συχνά στον καρκίνο του θυρεοειδούς μπορεί να υπάρχουν μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου (λεμφαδενικές μεταστάσεις) όταν τίθεται η διάγνωση.
Σήμερα, η ύπαρξη λεμφαδενικών μεταστάσεων στους λεμφαδένες του τραχήλου μπορεί να διαγνωστεί με τη βοήθεια των σύγχρονων μεθόδων απεικόνισης. Βασικό εν προκειμένω ρόλο κατέχει το υπερηχογράφημα. Ο έμπειρος ακτινολόγος είναι σε θέση να αξιολογήσει τους υπερηχογραφικούς χαρακτήρες των τραχηλικών λεμφαδένων. Με βάση τους χαρακτήρες αυτούς μπορεί να περιγράψει τους λεμφαδένες ως φυσιολογικούς, ως αντιδραστικά διογκωμένους και ως ύποπτους / παθολογικούς. Σαν ύποπτοι/παθολογικοί λεμφαδένες περιγράφονται οι λεμφαδένες εκείνοι που – βάσει των ηχομορφολογικών τους χαρακτήρων – είναι πιθανό ή εξαιρετικά πιθανό να είναι διηθημένοι από τον καρκίνο (να ‘περιέχουν’ δηλαδή μετάσταση από τον καρκίνο του θυρεοειδούς). Επιπλέον, ο έμπειρος ακτινολόγος μπορεί να περιγράψει την εντόπιση και την κατανομή των τυχόν ύποπτων/παθολογικών λεμφαδένων στα λεγόμενα ανατομικά διαμερίσματα (compartments) / επίπεδα (levels) του τραχήλου. Η διαδικασία αυτή περιγράφεται ως «Χαρτογράφηση Λεμφαδένων Τραχήλου». Με τον τρόπο αυτό μπορεί να γίνει μία σωστή και λεπτομερής αξιολόγηση της έκτασης της νόσου στον τράχηλο.
Αν και συνηθέστατα η χαρτογράφηση λεμφαδένων τραχήλου γίνεται – όπως αναφέρθηκε παραπάνω – κυρίως με την βοήθεια του υπερηχογραφήματος, μπορεί σε επιλεγμένες περιπτώσεις να χρησιμοποιηθούν και άλλες απεικονιστικές μέθοδοι όπως η αξονική τομογραφία ή σπανιότερα η μαγνητική τομογραφία. Η χρήση των μεθόδων αυτών θα πρέπει να γίνεται επιλεκτικά.
Η χαρτογράφηση λεμφαδένων τραχήλου έχει τεράστια σημασία για την σωστή αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο θυρεοειδούς. Με βάση τα ευρήματα της χαρτογράφησης, ο έμπειρος χειρουργός θυρεοειδούς είναι σε θέση να εξατομικεύσει το είδος της χειρουργικής επέμβασης που χρειάζεται να γίνει στον κάθε συγκεκριμένο ασθενή. Είναι προφανές ότι αν στην χαρτογράφηση απεικονιστούν παθολογικοί λεμφαδένες δεν αρκεί να γίνει μόνο θυρεοειδεκτομή καθώς σε αυτή την περίπτωση η επέμβαση δεν θα είναι ριζική (θεραπευτική). Αντίθετα, στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνεται -στον ίδιο χρόνο, δηλαδή ταυτόχρονα με την θυρεοειδεκτομή – και αφαίρεση των λεμφαδένων, ο λεγόμενος λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου.
Η χαρτογράφηση των λεμφαδένων του τραχήλου έχει σημασία όχι μόνο για τον καθορισμό της ΕΝΔΕΙΞΗΣ ή μη λεμφαδενικού καθαρισμού, αλλά και για τον σχεδιασμό της σωστής ΕΚΤΑΣΗΣ του λεμφαδενικού καθαρισμού. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η σωστή, ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος, μεγιστοποιώντας το θεραπευτικό αποτέλεσμα της χειρουργικής επέμβασης.
Η παράμετρος «ΕΜΠΕΙΡΙΑ» έχει εν προκειμένω τεράστια σημασία. Είναι προφανές ότι απαιτείται εμπειρία από την πλευρά του ακτινολόγου ο οποίος καλείται να αξιολογήσει με ακρίβεια και αξιοπιστία την κατάσταση των τραχηλικών λεμφαδένων στον ασθενή με καρκίνο θυρεοειδούς. Εμπειρία όμως απαιτείται και από την πλευρά του χειρουργού θυρεοειδούς ο οποίος συχνά μπορεί να κληθεί να εκτελέσει ταυτόχρονα με την ολική θυρεοειδεκτομή και λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου, βάσει των ευρημάτων της χαρτογράφησης.
Γεώργιος Σακοράφας
Χειρουργός Θυρεοειδούς & Παραθυρεοειδών
Νοσοκομεία: ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ – ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ – ΜΗΤΕΡΑ – ΥΓΕΙΑ https://g-sakorafas.gr
Τηλ 6977068223, 2107487318 Email: [email protected]
