OZOI ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ – Πώς εκδηλώνονται κλινικά; Πώς τίθεται η διάγνωση;

Γράφει ο Γεώργιος Σακοράφας*

Οι όζοι θυρεοειδούς είναι μία πολύ συχνή πάθηση. Με την ψηλάφηση όζοι θυρεοειδούς ανιχνεύονται σε ποσοστό περίπου 8 % του γενικού πληθυσμού. Αν όμως χρησιμοποιηθεί υπερηχογράφημα υψηλής ευκρίνειας, όζοι θυρεοειδούς θα διαγνωστούν σε ποσοστό 50 % (έως 70 % κατ’ άλλους) στο γενικό πληθυσμό. Στη συνέχεια περιγράφονται οι πιθανές εκδηλώσεις των όζων θυρεοειδούς και το πώς διαγιγνώσκονται.

Ι. Ασυμπτωματικοί όζοι

Σήμερα, οι περισσότεροι όζοι θυρεοειδούς δεν συνοδεύονται από κλινικές εκδηλώσεις (ασυμπτωματικοί). Στις περιπτώσεις αυτές η διάγνωση τίθεται τυχαία στα πλαίσια απεικονιστικού ελέγχου που γίνεται για άλλο λόγο. Ένα συνηθισμένο παράδειγμα είναι η απεικόνιση όζου θυρεοειδούς σε ασθενή που υποβάλλεται σε υπερηχογραφικό έλεγχο καρωτίδων (π.χ. στα πλαίσια ελέγχου λιποθυμικού επεισοδίου). Ένα άλλο συνηθισμένο σενάριο είναι η τυχαία ανακάλυψη όζου θυρεοειδούς στην αξονική τομογραφία θώρακα (κατώτερες τομές τραχήλου) σε ασθενείς με πνευμονοπάθεια. Στην τελευταία αυτή περίπτωση συχνά ο όζος αυτός καταδύεται στο ανώτερο μεσοθωράκιο, πίσω από το στέρνο και τις κλείδες.

ΙΙ. Κλινικές εκδηλώσεις λόγω της χωροκατακτητικής φύσης του όζου

Κάποιοι ασθενείς μπορεί να περιγράφουν μία αίσθηση

• παρουσίας «κάποιας μάζας» στον τράχηλο
• πληρότητας στον τράχηλο (‘στη βάση του λαιμού’)
• ξένου σώματος στον τράχηλο (‘λαιμό’), που δεν εξαφανίζεται με την κατάποση

ΙΙΙ. Τυχαία ανακάλυψη όζου από τον ίδιο τον ασθενή

Ο ασθενής (ή άτομα του περιβάλλοντός του) μπορεί να αντιληφθούν επισκοπικά ορατή μάζα στο κατώτερο μέρος του τραχήλου. Η μάζα αυτή μπορεί να γίνει αντιληπτή επίσης με την ψηλάφηση από τον ίδιο τον ασθενή (π.χ. στη διάρκεια του μπάνιου ή του ξυρίσματος)

ΙV. Τυχαία ανακάλυψη όζου από τον κλινικό γιατρό στα πλαίσια της ανά συστήματα κλινικής εξέτασης (επισκόπηση, ψηλάφηση) για άλλο λόγο

V. Πιεστικά φαινόμενα

Εκδηλώνονται όταν ευμεγέθεις όζοι (συνήθως > 3 – 4 cm) ασκούν πίεση σε παρακείμενα ανατομικά στοιχεία / όργανα. 

• Δύσπνοια: είναι η συνηθέστερη κλινική εκδήλωση σε αυτή την κατηγορία. Οφείλεται στην άσκηση πίεσης στην τραχεία. Συνήθως επιδεινώνεται όταν ξαπλώνει ο ασθενής.
• Δυσφαγία / οδυνοφαγία: οφείλονται σε πίεση του οισοφάγου και παρατηρούνται συνηθέστερα σε ευμεγέθεις όζους του αριστερού λοβού του θυρεοειδούς. Στη δυσφαγία υπάρχει δυσκολία στην κατάποση ή αίσθηση ότι ο βλωμός της τροφής ‘κολλάει’ στον τράχηλο. Στην οδυνοφαγία η κατάποση είναι επώδυνη.
• Αλλαγές της φωνής (‘βραχνάδα’): συνήθως οφείλονται όχι σε απλή πίεση του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου από κάποιον όζο, αλλά σε διήθηση αυτού  από καρκίνο (κακοήθη όζο) θυρεοειδούς. Σπανιότερα, λίαν ευμεγέθεις όζοι θυρεοειδούς μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία ή αλλαγές της φωνής λόγω πίεσης του νεύρου.

VI. Συμπτώματα λόγω αυξημένης παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών

Στην πλειονότητα των ασθενών με όζους θυρεοειδούς, η θυρεοειδική λειτουργία διατηρείται φυσιολογική. Εντούτοις, σε κάποιες περιπτώσεις, ένας όζος θυρεοειδούς μπορεί να υπερλειτουργεί αυτόνομα (τοξικό αδένωμα). Σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρούνται οι κλασικές κλινικές εκδηλώσεις του υπερθυρεοειδισμού. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις όζοι θυρεοειδούς μπορεί να παρατηρηθούν και σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό (τυπικά με θυρεοειδίτιδα Hashimoto).

H ακριβής διάγνωση τίθεται / επιβεβαιώνεται σήμερα με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος τραχήλου.

* Ο Γεώργιος Σακοράφας είναι Χειρουργός Θυρεοειδούς – Παραθυρεοειδών, Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Τ. Συντονιστής Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ