«Philia Forum»: Η Ελλάδα γέφυρα συνεργασίας ανάμεσα σε ανατολή και δύση

Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του πρώτου «Philia Forum» στην Αθήνα, που διοργανώθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών και στο οποίο συμμετείχαν οι Υπουργοί Εξωτερικών της Αιγύπτου, της Κύπρου, του Μπαχρέιν και της Σαουδικής Αραβίας, όπως και η Υπουργός Επικρατείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Μέσω τηλεδιάσκεψης έλαβε μέρος στις εργασίες και ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας.

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στον χαιρετισμό του κατά την έναρξη των εργασιών του «Philia Forum» αφού καλωσόρισε τους συμμετέχοντες, τόνισε ότι η συνάντηση σηματοδοτεί τη σύμπραξη Ελλάδος – Κύπρου – Αιγύπτου με νέους εταίρους, το Μπαχρέιν, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, συνδέοντας πλέον τη Μεσόγειο, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο. Όπωε είπε “οι χώρες συνδέονται με στενές σχέσεις, που έρχονται από το παρελθόν και όλες τους συναντώνται σε όσα πιστεύουμε στο παρόν, στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας, στην ειρήνη, στους όρους καλής γειτονίας, όπως και στη σταθερότητα. Γι’ αυτό και η πρωτοβουλία είναι ανοιχτή σε όλους, δίχως να στρέφεται εναντίον κανενός, ξεπερνώντας τα σύνορα των κρατών που την αποτελούν, ενώνοντας τρεις ηπείρους. Και συνδέοντας την Ευρώπη με τον αραβικό κόσμο”.

Ακολουθεί η ομιλία του κ. Μητσοτάκη:

“Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί Εξωτερικών, κυρία Υπουργέ Επικρατείας, κυρίες και κύριοι,

Με πραγματικά ξεχωριστή χαρά σας καλωσορίζω σήμερα στην Αθήνα, στην πρώτη συνάντηση Υπουργών Εξωτερικών υπό αυτό το σχήμα συνεργασίας. Είναι το «Philia Forum» για το οποίο πιστεύω ότι πρέπει όλοι να είμαστε υπερήφανοι.

Το όνομα της πρωτοβουλίας γεννήθηκε από την ελληνική λέξη «φιλία», που σημαίνει πολλά περισσότερα από μία συμμαχία, γιατί δηλώνει επίσης κοινές αξίες, δεσμούς και συναισθήματα που διατρέχουν τον πολιτισμό και την Ιστορία.

Σηματοδοτεί τη σύμπραξη Ελλάδος – Κύπρου – Αιγύπτου με νέους εταίρους, το Μπαχρέιν, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, συνδέοντας πλέον τη Μεσόγειο, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο.

Οι χώρες μας συνδέονται με στενές σχέσεις, που έρχονται από το παρελθόν και όλες τους συναντώνται σε όσα πιστεύουμε στο παρόν, στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας, στην ειρήνη, στους όρους καλής γειτονίας, όπως και στη σταθερότητα. Γι’ αυτό και η πρωτοβουλία μας είναι ανοιχτή σε όλους, δίχως να στρέφεται εναντίον κανενός, ξεπερνώντας τα σύνορα των κρατών που την αποτελούν, ενώνοντας τρεις ηπείρους. Και συνδέοντας την Ευρώπη με τον αραβικό κόσμο.

Η εμβάθυνση της συνεργασίας του νέου αυτού σχήματος υπηρετεί το κοινό συμφέρον των χωρών μας, προωθώντας την ευημερία στην περιοχή και θέτοντας τις βάσεις για μια ευρεία, φιλόδοξη, θετική ατζέντα. Και αυτό φιλοδοξούμε, μέσω της διασυνδεσιμότητας των δράσεών μας και των πρωτοβουλιών μας, σε πλειάδα θεμάτων όπως τον διαθρησκειακό διάλογο, την ενέργεια, την καινοτομία, την ψηφιακή οικονομία, την προστασία του πολίτη αλλά και τις σχέσεις μεταξύ των λαών μας.

Το ευέλικτο αυτό σχήμα, θα συνέρχεται σε τακτά διαστήματα με σκοπό να διευρύνει διαρκώς τα πεδία σύμπραξης μεταξύ των μελών του. Αποτελεί ένα παράδειγμα αρμονικής, διακρατικής συνεργασίας πάνω στην ταραγμένη σκακιέρα των διεθνών σχέσεων. Αλλά και μία σύγκλιση διαφορετικών κυβερνήσεων από την Ευρώπη και τον αραβικό κόσμο, με κοινό στόχο να βελτιώσουν την καθημερινότητα των λαών τους. Με σταθερή πυξίδα τις θεμελιώδεις αξίες των Ηνωμένων Εθνών: Ασφάλεια, Δικαιοσύνη και Ισότητα.

Αυτές οι αξίες αποκτούν, σήμερα, νέο νόημα στη σκιά της εμπειρίας του Covid-19. Γιατί, στη διάρκεια αυτής της δοκιμασίας αποδείξαμε ότι μπορούμε να εργαστούμε μαζί για να την αναχαιτίσουμε. Ειδικά η χώρα μου, μάλιστα, θέλησε και πέτυχε να μετατρέψει τα μεγάλα εμπόδια της υγειονομικής κρίσης σε εφαλτήρια για την ανάπτυξη της επόμενης ημέρας.

Έτσι, ταυτόχρονα με την άμυνα στην πανδημία, έκανε επιθετικά βήματα στο δρόμο της προόδου: Τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και του κράτους, την πράσινη ενέργεια, τον εκσυγχρονισμό των υποδομών μας. Πρόκειται, ασφαλώς, για πεδία που αποτελούν προκλήσεις για την εμβάθυνση της συνεργασίας μας στο «Philia Forum». Γιατί τη Διπλωματία και την Οικονομία, σ’ όλες τις πτυχές της, σύντομα θα την πλαισιώσει και ο συντονισμός των δράσεών μας σε πολλά άλλα θέματα: Από τις πολιτιστικές ανταλλαγές, στις οποίες αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία, μέχρι θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά θέματα που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών μας.

Κυρίες και κύριοι,

Η Ελλάδα είναι φυσικό να εισηγείται αυτό το πρωτοπόρο σχήμα συνεργασίας. Το ευνοεί, εξάλλου, η θέση της, στο μέσο δύο γεωγραφικών τόξων: Ενός οριζόντιου, από την Πορτογαλία μέχρι τον Κόλπο και ενός κάθετου, από τα Βαλκάνια έως την Αίγυπτο, που συνδέει την Ευρώπη με την Αφρική.

Το ευνοεί, επίσης, ο γεωστρατηγικός της ρόλος στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο. Όπως και η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το επιβάλλουν, όμως, και οι πολυδιάστατες προκλήσεις στην ευρύτερη γειτονιά μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι χώρες μας, υποστηρίζουν μία δίκαιη, λειτουργική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Στη βάση του Καταστατικού Χάρτη και των σχετικών ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών καθώς και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Συνεργάζονται και δεσμεύονται για την επικράτηση της ειρήνης και της προόδου στην κρίσιμη γεωστρατηγικά περιοχή μας. Με σεβασμό της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας όλων των χωρών μας, χωρίς ξένες παρεμβάσεις. Παραμένοντας πάντα προσηλωμένοι στο Διεθνές Δίκαιο αλλά και το Δίκαιο της Θάλασσας, ως θεμέλια της ειρήνης, της ασφάλειας, των σχέσεων καλής γειτονίας, καθώς και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.

Περιορίστηκα σε αυτόν το σύντομο χαιρετισμό μου σε ορισμένα μόνο, κ. Υπουργέ, από τα ζητήματα τα οποία θα μας απασχολήσουν. Είμαι βέβαιος ότι στη συνάντησή σας θα εξετάσετε πολλά περισσότερα.

Κλείνω με την πρόθεση της Ελλάδας να φιλοξενήσει σύντομα την πρώτη Σύνοδο Κορυφής του νέου σχήματος. Ώστε μόλις αρθούν οι περιορισμοί της πανδημίας, να υποδεχθώ, εδώ τους φίλους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων των άλλων χωρών του «Philia Forum». Για να συζητήσουμε από κοντά πώς θα κάνουμε παραγωγικότερη αυτήν που μας δώρισε και το όνομά της στο φόρουμ μας: Τη φιλία μεταξύ των λαών μας.

Καλωσορίσατε, λοιπόν, και πάλι στην Αθήνα. Και καλή επιτυχία, κύριε Υπουργέ, κύριοι Υπουργοί, κυρία Υπουργέ, στις εργασίες σας.”

Ο Έλληνας Υπουργός, Νίκος Δένδιας, από την πλευρά του αλλά και οι συμμετέχοντες Υπουργοί έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα συνεργασίας ξεκαθαρίζοντας ότι η περιοχή από τη Μεσόγειο ως τον Κόλπο είναι αντίθετη στις παράνομες και παράλογες ενέργειες της Τουρκίας.

Ειδικότερα, μετά το πέρας της Συνάντησης ο κ. Δένδιας δήλωσε τα εξής:

“Κύριοι, κυρίες, αγαπητοί συνάδελφοι Υπουργοί, είναι μεγάλη μου τιμή που σας υποδέχομαι σήμερα στο «Forum Φιλίας». H παρουσία σας εδώ έχει έναν αυτοτελή συμβολισμό.

Με την συνάντησή μας σήμερα βάζουμε ένα επιπλέον θεμέλιο για την εμπέδωση της ειρήνης, της φιλίας και της ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή. Από τη Μεσόγειο μέχρι τον Κόλπο.

Είχαμε σήμερα την ευκαιρία να εξετάσουμε πώς θα υπηρετήσουμε αυτό το φιλόδοξο στόχο. Κατ’ αρχήν, συμφωνήσαμε στη δημιουργία ενός δικτύου περιφερειακής συνεργασίας που συνδέει το Μασρέκ με την Ευρώπη.

Το Forum φιλίας αποτελεί πλαίσιο μέσα στο οποίο χώρες από τις δύο αυτές περιοχές μπορούν να ανταλλάσσουν απόψεις για κοινές προκλήσεις.

Όπως, παραδείγματος χάρη, την αντιμετώπιση της πανδημίας που δεν γνωρίζει ούτε σύνορα, ούτε ηπείρους. Αλλά επίσης και άλλα ζητήματα, όπως η Λιβύη, όπως η Συρία.

Παράλληλα, αποτελεί το υπόβαθρο για τη δημιουργία συνεργειών σε διάφορους τομείς, όπως η οικονομία, η ενέργεια, οι μεταφορές, ο τουρισμός, ο πολιτισμός, η εκπαίδευση, η πολιτική προστασία, ο διάλογος μεταξύ των θρησκειών.

Για την εμπέδωση, όμως, της ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή χρειαζόμαστε ένα άλλο βασικό συστατικό, την ειρήνη. Δυστυχώς, η ειρήνη στην περιοχή μας απειλείται καθημερινά από ανατρεπτικές και αναθεωρητικές δυνάμεις, που επικαλούνται μάλιστα όχι τη λογική, αλλά τον παραλογισμό.

Για να πετύχουν τους σκοπούς τους, οι δυνάμεις αυτές προβαίνουν σε πλήθος παράνομων, αλλά και παράλογων ενεργειών, όπως το Τούρκο-Λιβυκό μνημόνιο. Απειλούν ή κάνουν χρήση βίας. Καταλαμβάνουν εδάφη άλλων κρατών. Υποστηρίζουν ακραίες ομάδες ή ακραίες ιδεολογίες, υποθάλπουν την τρομοκρατία, αναμειγνύονται στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών με απώτερο στόχο την ανατροπή μη φιλικών κυβερνήσεων σε αυτές.

Αυτό που μας ενώνει όλους σήμερα εδώ, είναι η καταδίκη παράνομων πράξεων, η καταδίκη παράλογων πράξεων, που υποσκάπτουν την ειρήνη και την ασφάλεια.

Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε ένα ανάχωμα στις απειλές, στη βία, στον εξτρεμισμό, στη μισαλλοδοξία, στη διαστρέβλωση της θρησκείας, στον παραλογισμό.

Αυτή η θέση απορρέει από τις κοινές μας αρχές, που δεν είναι άλλες από αυτές που περιλαμβάνονται στον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Δηλαδή την καλή γειτονία, την ειρηνική επίλυση των διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου.

Προφανώς δεν αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι όλες οι χώρες σήμερα εδώ έχουν υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία ως γνωστόν αποτελεί και εθιμικό δίκαιο.

Και θα ήθελα να το ξεκαθαρίσω. Δεν σκοπεύουμε στη δημιουργία αμυντικής συμμαχίας. Tο Forum δεν στρέφεται εναντίον οιουδήποτε.

Τείνουμε χείρα φιλίας προς όλες τις κατευθύνσεις. Μηδενός εξαιρουμένου. Με μόνο μία βασική προϋπόθεση. Το σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των βασικών αρχών της διεθνούς συμπεριφοράς.

Αγαπητοί συνάδελφοι, φιλοδοξία της χώρας μας, της Ελλάδας, είναι να αποτελέσει μία γέφυρα μεταξύ της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου και των Βαλκανίων και της υπόλοιπης Ευρώπης.

Και στο σημείο αυτό, θέλω να χαιρετήσω το θάρρος και το όραμα και τις άοκνες προσπάθειες που καταβάλουν οι χώρες που εκπροσωπούνται σήμερα εδώ για την προώθηση της ειρήνης και της ευημερίας στην περιοχή.

Σπάμε το φαύλο κύκλο που διαρκεί χρόνια. Προσπαθούμε και ανοίγουμε νέους δρόμους ειρήνης και συνεργασίας.”

Ακολουθεί η κοινή δήλωση των Υπουργών Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, της Ελληνικής Δημοκρατίας, του Βασιλείου του Μπαχρέιν, της Γαλλικής Δημοκρατίας, του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας και της Υπουργού Επικρατείας για τη Διεθνή Συνεργασία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων:

“Εμείς, οι Υπουργοί Εξωτερικών της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Ελλάδας μαζί με τους ομολόγους μας από το Μπαχρέιν, τη Γαλλία, τη Σαουδική Αραβία και την Υπουργό Επικρατείας για τη Διεθνή Συνεργασία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, συναντηθήκαμε στην Αθήνα την 11η Φεβρουαρίου  2021 προκειμένου να ανταλλάξουμε απόψεις επί ζητημάτων κοινού ενδιαφέροντος με σκοπό να ενισχύσουμε περαιτέρω τη συνεργασία μας και να συμβάλουμε στην εδραίωση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή.

Σε αυτό το πνεύμα, επαναλάβαμε την κοινή μας προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων του Χάρτη του Ηνωμένων Εθνών, των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ  και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) της οποίας είμαστε όλοι συμβαλλόμενα μέρη.  Υπογραμμίσαμε την ισχυρή μας δέσμευση υπέρ των θεμελιωδών αρχών που κατοχυρώνονται μέσω αυτών, όπως ο σεβασμός της κυριαρχίας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών, της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών και της απόρριψης της απειλής ή της χρήσης βίας, της μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών και της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας.

Αναγνωρίσαμε ότι, σε αυτή την κρίσιμη καμπή, υπό τη σκιά της παγκόσμιας πανδημίας, η ανάγκη για επίδειξη αλληλεγγύης και για συντονισμό των προσπαθειών μας, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τον αντίκτυπο της υγειονομικής κρίσης στις οικονομίες μας, καθίσταται ολοένα και πιο επιτακτική.

Σε αυτό το πλαίσιο, εκφράσαμε την ετοιμότητά μας να προωθήσουμε ανταλλαγές προσανατολισμένες σε αποτελέσματα, καθώς και κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες σε τομείς όπως η ενέργεια, η καινοτομία, η ψηφιακή οικονομία, η πολιτική προστασία και οι επαφές μεταξύ των λαών. Στο ίδιο πνεύμα, διερευνήσαμε επίσης δυνατότητες  περαιτέρω συνεργασίας στους τομείς της επιστήμης, της γεωργίας, της ασφάλειας των τροφίμων, της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και κατάρτισης, του διαθρησκευτικού διαλόγου, του πολιτισμού και του αθλητισμού.  

Ανταλλάξαμε επίσης απόψεις σχετικά με μείζονα διεθνή και περιφερειακά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων αναφορικά με την Ειρηνευτική Διαδικασία στη Μέση Ανατολή, το Κυπριακό, τη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη και την Ανατολική Μεσόγειο.

Συμφωνήσαμε σε αυτό το σχήμα διαλόγου και συνεργασίας, εφεξής αποκαλούμενο «Φόρουμ Φιλίας – Οικοδομώντας τη Φιλία, την Ειρήνη και την Ευημερία από τη Μεσόγειο έως τον Κόλπο», όντας αποτελεσματικό, αλλά και ευέλικτο και ανοικτό σε άλλες χώρες, της περιοχής και πέραν αυτής, οι οποίες μοιράζονται τις ίδιες προαναφερόμενες αξίες και αρχές.”