SCENIHR: Προστασία των πολιτών από νέους κινδύνους για την υγεία

Καθηγητής Philippe Hartemann, πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής για τους Αναδυόμενους και τους Πρόσφατα Εντοπιζόμενους Κινδύνους για την Υγεία

Τον Απρίλιο 2013, διορίστηκαν στο Λουξεμβούργο τα νέα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής για τους Αναδυόμενους και τους Πρόσφατα Εντοπιζόμενους Κινδύνους για την Υγεία (SCENIHR), για την περίοδο 2013-2016.

Τα μέλη της επιτροπής επιλέγονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες, με κριτήριο την εξέχουσα επιστημονική τους ειδίκευση και μετά από δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Πρέπει επίσης να εγγυώνται την απουσία σύγκρουσης συμφερόντων, η οποία αποτελεί κριτήριο αποκλεισμού από την επιλογή. Εκτός από τη γραπτή δήλωση για οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων, την οποία υποβάλλουν κατά τον διορισμό τους, τα μέλη και οι εξωτερικοί εμπειρογνώμονες που εργάζονται για την SCENIHR πρέπει να επιβεβαιώνουν με γραπτή ετήσια δήλωση το γεγονός αυτό καθώς και να δηλώνουν προφορικά, κατά τη διάρκεια κάθε συνεδρίασης και για κάθε εξεταζόμενο θέμα, κάθε πιθανή σύγκρουση συμφερόντων. Οι δηλώσεις τους αξιολογούνται από την γραμματεία, τον πρόεδρο και τα άλλα μέλη, ώστε να αποκλείεται κάθε σύγκρουση συμφερόντων με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης. Τα βιογραφικά σημειώματα και οι δηλώσεις δημοσιοποιούνται μέσω του ιστότοπου των επιστημονικών επιτροπών.

Λόγω της πολυπλοκότητας των γνωμοδοτήσεων που απαιτούνται, συγκροτείται για κάθε θέμα μια ad hoc ομάδα εργασίας, η οποία αποτελείται από ορισμένα μέλη της επιτροπής και από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες που έχουν επιλεγεί με γνώμονα, αφενός, την αριστεία, όπως διεθνώς αναγνωρισμένη ειδίκευση και σχετικές δημοσιεύσεις αξιολογημένες από ομοτίμους, και, αφετέρου, την ανεξαρτησία τους.

Αποστολή της SCENIHR είναι να παρέχει συμβουλές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τους αναδυόμενους και τους πρόσφατα εντοπιζόμενους κινδύνους, με ευρέως διαδεδομένα, σύνθετα ή διεπιστημονικά θέματα που απαιτούν συνολική αξιολόγηση και θέματα που δεν καλύπτονται από άλλους φορείς. Τέτοια θέματα είναι μεταξύ άλλων οι νανοτεχνολογίες, τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία, τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, η καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής, η μηχανική ιστών, η συνθετική βιολογία, τα προϊόντα αίματος, η αλληλεπίδραση παραγόντων κινδύνου, οι συνεργικές επιδράσεις κ.λπ. Κατά συνέπεια, πολλές γνωμοδοτήσεις απαιτούν τη συμμετοχή μελών από άλλες επιτροπές ή/και άλλους φορείς αξιολόγησης.

Αυτή την περίοδο η επιτροπή επεξεργάζεται εφτά γνωμοδοτήσεις, μία προκαταρκτική γνωμοδότηση που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση σχετικά με την ασφάλεια των σιλικονούχων εμφυτευμάτων στήθους της εταιρείας PIP (επικαιροποίηση 2013) και μία που θα δημοσιευθεί σύντομα και αφορά τις επιδράσεις του νανοαργύρου στην ασφάλεια, την υγεία και το περιβάλλον, καθώς και τον ρόλο του στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες για τη συνθετική βιολογία, ενώ έξι γνωμοδοτήσεις βρίσκονται στο τελικό στάδιο και θα εγκριθούν για δημόσια διαβούλευση εντός των προσεχών μηνών. Πέντε από τις γνωμοδοτήσεις αυτές αφορούν τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα με φθαλικές ενώσεις (DEHP), τη δισφαινόλη Α, τα νανοϋλικά, τα οδοντιατρικά αμαλγάματα και τα εναλλακτικά υλικά οδοντικής επιδιόρθωσης, καθώς και τα μέταλλα στις μεταλλικές τεχνητές αρθρώσεις, με εστίαση στις αντικαταστάσεις ισχύου. Η άλλη γνωμοδότηση αφορά τις επιδράσεις των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην υγεία (επικαιροποίηση 2013).

Μία από τις κύριες προκλήσεις είναι ότι πρέπει να δίνουμε, σε πολύ σύντομο διάστημα, απαντήσεις σε ερωτήματα που θέτουν οι υπηρεσίες της Επιτροπής για τέτοια πολυσύνθετα θέματα· μερικές φορές πρέπει να εξετάζουμε χιλιάδες δημοσιεύσεις τηρώντας, αφενός, τους κανόνες μας για τη χρήση της επιστημονικής βιβλιογραφίας με σκοπό την εκτίμηση των κινδύνων και, αφετέρου, μια προσέγγιση που βασίζεται στο βάρος της απόδειξης.

Η SCENIHR αποτελείται από καταξιωμένους επιστήμονες και ειδικούς σε θέματα δημόσιας υγείας, που θεωρούν τιμή τους να εργάζονται για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών. Η πείρα τους και οι τομείς ειδίκευσής τους μπορούν να χρησιμεύσουν για την τεκμηριωμένη και ανεξάρτητη αξιολόγηση των πιθανών νέων ή αναδυόμενων κινδύνων για την υγεία, και ως εκ τούτου, για τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειάς μας μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.