Αθανασία Παππά (πρόεδρος Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα) στο NEXTDEAL: Με απλές προσαρμογές στο εργασιακό περιβάλλον τα άτομα με ρευματικά και μυοσκελετικά νοσήματα μπορούν να παραμείνουν στην εργασία

Τα ρευματικά και μυοσκελετικά νοσήματα είναι μία από τις κύριες αιτίες της αναπηρίας, συμβάλλοντας στη σημαντική απώλεια παραγωγικότητας στο χώρο εργασίας. Ωστόσο  οι απλές προσαρμογές στο εργασιακό περιβάλλον -πολλές από τις οποίες έχουν χαμηλό κόστος- και οι ευέλικτοι χρόνοι εργασίας μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με ρευματικά και μυοσκελετικά νοσήματα  να παραμείνουν στην εργασία.

Όπως επισημαίνει στο NEXTDEAL η Αθανασία Παππά, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛΕΑΝΑ), «στην Ευρωπαϊκή Ένωση 1.000.000 επιπλέον εργαζόμενοι θα μπορούσαν να εργάζονται  καθημερινά, εάν οι πρώιμες παρεμβάσεις ήταν ευρύτερα προσβάσιμες για τα άτομα με ρευματικά και μυοσκελετικά νοσήματα¹. Αξίζει να σημειωθεί -συνεχίζει η κ. Παππά- ότι τα ρευματικά  και μυοσκελετικά νοσήματα  είναι η κύρια επαγγελματική ασθένεια αντιπροσωπεύοντας το 38% όλων των επαγγελματικών ασθενειών4 και περίπου το 60% όλων των προβλημάτων υγείας στο χώρο εργασίας. Τα ρευματικά και μυοσκελετικά προβλήματα  αποτελούν τη μεγαλύτερη αιτία για αναρρωτική άδεια και πρόωρη συνταξιοδότηση λόγω σωματικής αναπηρίας.^2,3 Ως μία από τις κύριες αιτίες της σωματικής αναπηρίας, οι ρευματικές και μυοσκελετικές παθήσεις  συμβάλλουν σημαντικά στην απώλεια της παραγωγικότητας στο χώρο εργασίας.⁴ Η δουλειά είναι ένας κρίσιμος παράγοντας  της οικοδόμησης της αυτοεκτίμησης και είναι τραγωδία που χάνονται τόσα πολλά ταλέντα από το εργατικό δυναμικό. Η διατήρηση του ενεργού πληθυσμού με φάρμακα είναι επωφελής για τη σωματική και ψυχική τους υγεία, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη λιγότερη ανάγκη για υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης».

– Κυρία Παππά ποια είναι τα συμπεράσματα της έρευνας που διεξήγαγε η ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. ανάμεσα σε ασθενείς μέλη της σε σχέση με τα προβλήματα που συναντούν στην εργασία τους;

Τα αποτελέσματα της έρευνα είναι συνταρακτικά. Μόνο 40% των συναδέλφων στο χώρο εργασίας κατανοεί   την κατάσταση υγείας του συναδέλφου του και από αυτό το ποσοστό 30% γίνεται εχθρικό λόγω της μη κατανόησης της σημασίας της προστασίας από ιούς ή άλλες επιβαρύνσεις που σχετίζονται με την υγεία ενός ρευματοπαθούς. Παρόλο που 70% ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν τα εργασιακά δικαιώματά τους, μόνο 40% έχει κάνει χρήση του  δικαιώματος άδειας λόγω υγείας ή άλλων  δικαιωμάτων διευκόλυνσης λόγω πιθανών επιπτώσεων.  Επίσης:

• 81% προτιμά να εργάζεται παρά να λαμβάνει επιδόματα από το κράτος. 
• 50% αντιμετώπισαν προβλήματα με τον εργοδότη τους. 
• 30% απάντησε ότι ο εργοδότης ήταν φιλικός στην αρχή, αλλά δεν ανταποκρίθηκε όταν του ζητήθηκε η βοήθεια του.
• 20% δεν μίλησαν στον εργοδότη για το νόσημα εξαιτίας του φόβου απόλυσης. 
• 70% των κτιρίων δεν είναι προσβάσιμο και 90% των χώρων εργασίας δεν διαθέτει τον κατάλληλο υλικοτεχνικό εξοπλισμό.
• 95% απάντησε ότι η εργασία  βοηθά τόσο την υγεία τους όσο και την ψυχολογία τους.

 – Τι θα μπορούσε να αλλάξει, ώστε όλοι οι άνθρωποι με Ρευματικά και Μυοσκελετικά προβλήματα να συνεχίσουν να είναι παραγωγικοί;

Τα δικαιώματα των ατόμων με Ρευματικά και Μυοσκελετικά Νοσήματα θα πρέπει να γίνονται σεβαστά από όλους τους εργοδότες, ακόμη και αν το ποσοστό αναπηρίας του 67% από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) δεν έχει χορηγηθεί. Πρέπει επίσης να υπάρχουν κυρώσεις για τους εργοδότες που δεν σέβονται τα δικαιώματα των ασθενών. 

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ορισμένες μέρες μπορεί να είναι πιο δύσκολες από άλλες, πράγμα που σημαίνει ότι χρειαζόμαστε περισσότερη εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού και των εργοδοτών σχετικά με τα Ρευματικά και Μυοσκελετικά Νοσήματα. Ακόμη:

• Πρέπει να θεσπιστεί νόμος  σύμφωνα με τον οποίο άτομα με αναπηρίες πρέπει να απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα (ποσοστό επί των υπαλλήλων). 
• Πιο ευέλικτο ωράριο εργασίας, μειωμένες ώρες εργασίας, με πολλά διαλείμματα, σε ένα όσον το δυνατόν πιο ήσυχο περιβάλλον, απασχόληση σε μη επιβαρυντικές θέσεις, προσβασιμότητα, απαραίτητος υλικοτεχνικός εξοπλισμός. 
• Κάθε ασθενής  με Ρευματικό και Μυοσκελετικό Νόσημα  πρέπει να γνωρίζει τις δυνατότητές του.

Οι επισημάνσεις των ειδικών σε εκδήλωση για τα ρευματικά και μυοσκελετικά νοσήματα

Στο μεταξύ σε πρόσφατη εκδήλωση με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αρθρίτιδας, που διοργάνωσε η ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. με τη συνεργασία του Ελληνικού Ιδρύματος Ρευματολογίας  (Ε.Ι.ΡΕ) και την ευγενική χορηγία της εταιρείας Φαρμασέρβ – Lilly μίλησαν οι επιστήμονες: Αθηνά Βαδαλούκα (αναπλ. καθηγήτρια Αναισθησιολογίας-Θεραπείας Πόνου & Παρηγορικής Αγωγής ΕΚΠΑ, πρώην επίτ. γεν. γραμ. Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόνου (WIP), & πρόεδρος ΠΑ.ΡΗ.ΣΥ.Α.), Σταύρος Σταθόπουλος (φυσικοθεραπευτής, Γ.Ν.Α. «Ευαγγελισμός», δ/ντής & καθηγητής Μεταπτυχιακών προγραμμάτων επιμόρφωσης, Παν/μιο G. Marconi), Δημήτρης Κούβελας (καθηγητής Φαρμακολογίας και Κλινικής Φαρμακολογίας και δ/ντής του Εργαστηρίου Κλινικής Φαρμακολογίας Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ) και Δημήτρης Καραμήτσος (ειδικός Ρευματολόγος, δ/ντής Γ.Ν.Α. Ευαγγελισμός, πρόεδρος Ε.Ι.ΡΕ.).

^{Από αριστερά στα δεξιά: Οι κ.κ. Μίλτος Αγιουμπ-Αντιπρόεδρος Δ.Σ ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, Σταύρος Σταθόπουλος- Φυσικοθεραπευτής ΓΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ Δντής Καθηγητής μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Επιμόρφωσης  Παν/μιο G. Marconi Ιταλία, Δημήτρης Καραμήτσος, Δντής Ρευματολογίας Γ.Ν.Α Ευαγγελισμός Πρόεδρος Ε.Ι.Ρ.Ε, Αθανασία Παππά, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα, Δημήτριος Κούβελας, Καθηγητής Φαρμακολογίας & Κλινικής Φαρμακολογίας Δ.ντής Εργαστηρίου Κλινικής Φαρμακολογίας}

Επισημάνσεις των ομιλητών για τα ρευματικά και μυοσκελετικά νοσήματα έχουν ως εξής:

Αθηνά Βαδαλούκα: «Ο χρόνιος πόνος είναι νόσος με οδυνηρές σωματικές, κοινωνικές, οικονομικές και συναισθηματικές επιπτώσεις. Η κατάθλιψη, η κοινωνική απόσυρση και το  fatique  syndrome έχουν αναγνωριστεί ως συνοσηρότητες του χρόνιου πόνου. Στην Αμερική πάσχουν από χρόνιο πόνο 116 εκατομμύρια άνθρωποι ενώ έχει υπολογιστεί πως το κόστος αντιμετώπισης της νόσου κυμαίνεται από 560-630 δισ. δολάρια το χρόνο. Αντίστοιχα στην Ευρώπη ένα στα πέντε άτομα υποφέρει από χρόνιο πόνο. Από αυτά το 1/3 υποφέρει καθημερινά και 1/3 δεν μπορεί να αντέξει τον έντονο  πόνο. Μεγάλη είναι η επίπτωση στην εργασία λόγω απώλειας εισοδήματος σε προσωπικό επίπεδο αλλά και στο κοινωνικό σύνολο λόγω μη εκπλήρωσης εργασιακών καθηκόντων». 

^{Η Αθηνά Βαδαλούκα, καθηγήτρια Αναισθησιολογίας, με τον  ιατρικό μας συντάκτη Άρη Μπερζοβίτη}

Σταύρος Σταθόπουλος: «Οι πιστοποιημένοι φυσικοθεραπευτές-μέλη του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών,  υπό την καθοδήγηση και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φυσικοθεραπευτών που εργάζονται στην Επαγγελματική Υγεία και Εργονομία–υποομάδας της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Φυσικο- θεραπευτών – μπορούν να βοηθήσουν τους εργαζομένους που πάσχουν από αρθρίτιδα να μην σταματήσουν την εργασία τους, να διευκολύνουν την επιστροφή τους στην εργασία με πλήρη κανονικά καθήκοντα ή εάν απαιτούνται εναλλακτικά ή τροποποιημένα. Οι φυσικοθεραπευτές ως οι ειδικοί στην κίνηση και την άσκηση θα μεγιστοποιήσουν την υγεία και την ευημερία των εργαζομένων με ρύθμιση τρέχοντος εξοπλισμού, ενημερωτικά φυλλάδια, ορισμό κατάλληλων διαλειμμάτων, σχεδιασμό, οργάνωση, υλοποίηση προγραμμάτων θεραπευτικής άσκησης (καθοδηγουμένης ή επιβλεπόμενης) τόσο στον εργασιακό όσο και στον ιδιωτικό τους χώρο». 

Δημήτρης Κούβελας: «Όσον αφορά στις θεραπείες στα υπάρχοντα εξαιρετικά κλασικά φάρμακα έχουν προστεθεί οι βιολογικοί παράγοντες που στοχεύουν παράγοντες φλεγμονής, αλλά και μικρά μόρια που αλλάζουν την κυτταρική πληροφορία. Είμαστε σε αναμονή νέων φαρμάκων όλων των κατηγοριών, αλλά και ανατρεπτικών θεραπευτικών μεθόδων, όπως οι γονιδιακές θεραπείες, κυτταρικές θεραπείες (ανοσοθεραπείες, αναγεννητικές), ιστικές θεραπείες (ανάπλαση του συνδετικού ιστού) κ.ά. Επιπλέον παλιές θεραπείες τεκμηριώνουν την χρήση τους και περιλαμβάνουν είτε φυτοθεραπευτικά (κάνναβη CBD, THC), είτε εναλλακτικές (βελονισμός κ.ά.), κυρίως σε συνδυασμό με τις νέες ανακαλύψεις». 

Δημήτρης Καραμήτσος: «Για μια ακόμη φορά  επιβάλλεται η υπεύθυνη, περιοδική ενημέρωση του κοινού για τις ρευματικές παθήσεις  εξαιτίας:  α) της μεγάλης συχνότητάς τους, αφού είναι δεδομένο ότι 27% των ενήλικων Ελλήνων θα εμφανίσουν κάποια ρευματική πάθηση, β) της χρονιότητάς τους και του μεγάλου ποσοστού μονίμων προβλημάτων, που προκαλούν σε περιπτώσεις πλημμελούς αντιμετώπισής τους και γ)  της ύπαρξης νέων, αποτελεσματικών θεραπειών, των οποίων η έγκαιρη εφαρμογή αποτρέπει τις δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΠΑΠΠΑ

Η Αθανασία Παππά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Στην ηλικία των 7 ετών διαγνώστηκε με ΝΙΑ (Νεανική Ιδιοπαθής Αρθρίτιδα). Σήμερα ζει στην Αθήνα με τις δύο κόρες της, ηλικίας 16 ετών και 8 ετών. 

Αποφοιτά, ολοκληρώνοντας τις εγκύκλιες σπουδές της από το Ε.Π.Λ. Πειραιώς ως Τεχνολόγος Μηχανικός. Στη συνέχεια, και ακολουθώντας παιδικό της όνειρο, φοιτά στην Δημόσια Σχολή  Εμπορικού Ναυτικού  και παράλληλα ολοκληρώνει με Επιχειρησιακές και Ναυτιλιακές  σπουδές. Παράλληλα με τις σπουδές  εργάζεται ως γραμματέας Αντιδημάρχου και έπειτα Δημάρχου στο Δήμο Πειραιά. Αποφοιτώντας,  αναλαμβάνει άμεσα υπηρεσία θαλάσσης, ταξιδεύοντας για τα επόμενα χρόνια, με τα πλοία των εταιρειών, αρχικώς  SERRES FLYING και στη συνέχεια στην ATTICA/SUPERFAST, BLUE STAR.

Επηρεασμένη, από τη χρόνια συμβίωσή της με ένα ρευματικό νόσημα συγγράφει το βιωματικό εγχειρίδιο για παιδιά με τίτλο «Η φίλη μου η ΝΙΑ.ΡΑ.». 

Έχει παρακολουθήσει σειρά σεμιναρίων, στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών, με θέματα Ανθοκομία/Ελαιοκομία/Δενδροκομία και έχει αποκτήσει και πτυχίο Ιστιοπλοίας.

Από τον Ιανουάριο του 2015 είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα, διανύοντας τη δεύτερη θητείας της. Από το 2017 είναι πρόεδρος της ΚοινΣΕπ «Joint Group», μιας κοινωνικής επιχείρησης, με στόχο την επαγγελματική αποκατάσταση, ένταξη ή επανένταξη ευπαθών ομάδων.

Σχετικά με την Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα

Η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.) είναι ένας κοινωφελής, μη κερδοσκοπικός, οργανισμός αναγνωρισμένος από το κράτος.  Ιδρύθηκε το 1978 στην Αθήνα  και αριθμεί περισσότερα από 1500 μέλη, τα οποία  είναι κυρίως άτομα που νοσούν  από  Ρευματικά Αυτοάνοσα  Νοσήματα, Ρευματολόγοι και ιατροί που ενδιαφέρονται για τις ρευματικές παθήσεις και άτομα που ενδιαφέρονται να συμπαρασταθούν σε αυτούς που πάσχουν ρευματικά αυτοάνοσα νοσήματα. Όλα τα μέλη εργάζονται εθελοντικά.   Μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής μας είναι καθηγητές Ρευματολογίας σε όλα σχεδόν τα Πανεπιστήμια της Ελλάδας καθώς και καθηγητές και γιατροί άλλων ειδικοτήτων που σχετίζονται με ρευματισμούς.  H ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. έχει 8 υποκαταστήματα σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας ενώ έχει στρατηγική συνεργασία με τους συλλόγους ΙΑΣΙΣ & ΘΑΛΕΙΑ. Η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα εκπροσωπεί την Ελλάδα ως οργάνωση κοινωνικού χαρακτήρα στην Ευρωπαϊκή Οργάνωση EULAR, EULAR PARE.  

Είναι, επίσης, ιδρυτικό μέλος του Sjogren Europe και της AGORA PLATFORM,  αποκλειστικό μέλος για την Ελλάδα  της Επιτροπής Ενημέρωσης και Επιμόρφωσης των Ηνωμένων Εθνών, της PAIN ALLIANCE EUROPE,  του LUPUS EUROPE  (Ευρωπαϊκού  Οργανισμού για την ενημέρωση για τον Σ.Ε.Λ.) και του EURORDIS, ενώ συμπεριλαμβάνεται στο Μητρώο Συλλόγων με Διαφάνεια της ΕΕ. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τις δραστηριότητες της ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α, επισκεφθείτε τη διεύθυνση: www.arthritis.org.gr.

Βιβλιογραφία

1. Van der Linden MPM, le Cessie S, van der Woude D, et al. Long-Term Impact of Delay in Assessment of Patients with Early Arthritis. Arthritis & Rheumatism. 2010;62(12):3537-3546.
2. EULAR. Horizon 2020 Framework Programme. EULAR’s position and recommendations. Available at: https://www.eular.org/public_affairs_research_horizon_2020.cfm [Last accessed June 2019]
3. EULAR. Ten things you should know about rheumatic diseases, EULAR. Available at https://www.eular.org/myUploadData/files/10%20things%20on%20RD.pdf [Last Accessed 2019]
4. Connolly D, Fitzpatrick C, O’Toole L, et al. Impact of Fatigue in Rheumatic Diseases in the Work Environment: A Qualitative Study. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2015;12(11):13807-13822.
5. Lard LR, Visser H, Speyer I, et al. Early versus delayed treatment in patients with recent-onset rheumatoid arthritis: comparison of two cohorts who received different treatment strategies. The American Journal of Medicine. 2001;111(6):446-51.
6. Panjwani S. Early Diagnosis and Treatment of Discoid Lupus Erythematosus. Journal of the American Board of Family Medicine. 2009;22(2):206-213.
7. Tosteson AN. Early discontinuation of treatment for osteoporosis. The American Journal of Medicine. 2003;115(3):2090-216.
8. Woolf AD, and Gabriel S. Overcoming challenges in order to improve the management of rheumatic and musculoskeletal diseases across the globe. Clinical Rheumatology. 2015;34(5):815-817.
9. Van der Heijde D, Daikh DI, Betteridge N, et al. Common language description of the term rheumatic and musculoskeletal diseases (RMDs) for use in communication with the lay public, healthcare providers and other stakeholders endorsed by the European League Against Rheumatism (EULAR) and the American College of Rheumatology (ACR). Ann Rheum Dis. 2018 Jun;77(6):829-832.

Στη κεντρική φωτογραφία: Η Αθανασία Παππά, πρόεδρος της ΕΛΕΑΝΑ, με τον ιατρικό μας συντάκτη Άρη Μπερζοβίτη