Η εξάπλωση της παχυσαρκίας τα τελευταία χρόνια έχει πυροδοτήσει μια έντονη συζήτηση γύρω από τους παράγοντες που συνδέονται με τη νόσο και με το εάν υπάρχουν τρόφιμα που ευθύνονται περισσότερο από άλλα για την πρόσληψη βάρους. Η συζήτηση έβαλε όλα τα τρόφιμα στο μικροσκόπιο, μεταξύ τους και τη ζάχαρη.
Αντιλαμβανόμενοι τη σύγχυση των καταναλωτών από τον κυκεώνα των πληροφοριών στις οποίες εκτίθενται, μια ομάδα επιστημόνων στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει συγκροτήσει τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Sense About Science, με σκοπό να καταρρίψουν διάφορους διατροφικούς μύθους και να διαψεύσουν ή να αποκαταστήσουν αναλόγως την επιστημονική εγκυρότητα διαφόρων ισχυρισμών σε θέματα υγείας. Στο πλαίσιο της δράσης τους, οι επιστήμονες δεν παρέλειψαν να απορρίψουν το «πλάνο χωρίς ζάχαρη κατά της γήρανσης», που έχει κάνει την εμφάνισή του το τελευταίο διάστημα, κατατάσσοντάς το στη λίστα με τις «μοδάτες δίαιτες» (τις fad diets, που λένε στη Γηραιά Αλβιώνα), τις δίαιτες δηλαδή που έρχονται και φεύγουν, υπόσχονται απώλεια βάρους σε χρόνο dt, αλλά στην πραγματικότητα χάνεις… χρόνο και χρήμα, ενώ μπορεί να αποδειχθούν και ιδιαίτερα επικίνδυνες για την υγεία.
Η θέση των επιστημόνων αναφορικά με τη ζάχαρη είναι ότι ενώ όσοι κάνουν δίαιτα μπορούν να αποφύγουν μεμονωμένα τη ζάχαρη που εμπεριέχεται π.χ. στα έτοιμα γεύματα ή τα επιδόρπια, το να εξοβελίσουν όλες τις πηγές σακχάρων από τη διατροφή τους είναι πρακτικά σχεδόν αδύνατο. «Το να κόψετε όλη τη ζάχαρη από τη διατροφή σας θα ήταν πολύ δύσκολο να επιτευχθεί», δηλώνει η βιοχημικός Λία Φιτζσίμονς (Leah Fitzsimmons) και προσθέτει πως μία τέτοια ακραία προσέγγιση θα μπορούσε να έχει μοιραία αποτελέσματα. «Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά και τα υποκατάστατά τους, τα αυγά, το αλκοόλ και οι ξηροί καρποί, όλα αυτά περιέχουν ζάχαρη. Αφαιρώντας όλα αυτά, τα μόνα που μένουν για να καταναλώνετε είναι το κρέας και τα λιπαρά – κάτι που προφανώς δεν είναι και τόσο υγιεινό».
Η διατροφή που στηρίζεται στον αποκλεισμό της ζάχαρης ήταν μία από τις πέντε δίαιτες που αξιολογήθηκαν από τους διαιτολόγους, βιοχημικούς και άλλους ειδικούς της οργάνωσης Sense About Science.
Οι επιστήμονες απέρριψαν, επίσης, τη δίαιτα του Ανθρώπου των Σπηλαίων, την οποία ακούγεται ότι προτιμά ο Αμερικανός ηθοποιός Μάθιου ΜακΚόναχι. Πρόκειται για ένα διατροφικό σχέδιο που υποστηρίζει ότι πρέπει να τρώμε ό,τι οι πρόγονοί μας 10.000 χρόνια πριν (!), να γυρίσουμε πίσω στις εξελικτικές μας ρίζες και να αποφεύγουμε τα σύγχρονα πιάτα, όπως είναι τα δημητριακά, οι φακές, τα φασόλια και τα γαλακτοκομικά. Στον κάλαθο των αχρήστων βρέθηκαν κι άλλες δίαιτες που υποστηρίζουν ότι αδυνατίζουν συγκεκριμένα σημεία του σώματος «κατά παραγγελία», επηρεάζοντας τις ορμόνες. Η βιοχημικός Μάντλιν Μπερκ (Madeline Burke) απαντά σχετικά: «Δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν τον συγχρονισμό των ορμονών με την απώλεια βάρους».
Σε αυτά που κρίθηκαν επιθυμητά ήταν ποτά και ροφήματα που αντικαθιστούν γεύματα. Ο Ρομπ Χέιγκαν (Rob Hagan), μοριακός βιολόγος, υποστήριξε ότι χρειαζόμαστε ποικιλία στη διατροφή, «όχι να χάσουμε την απόλαυση του φαγητού και να πάθουμε κατάθλιψη».
Η Sense About Science έχει δημιουργήσει ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο σχετικά με τις Δίαιτες-Απάτη και ενημερώνει ότι προάγοντας άκρως περιοριστικές και μη βιώσιμες δίαιτες, αυτό που ενθαρρύνεται είναι ο υποσιτισμός· και οι άνθρωποι καταλήγουν να αποθαρρύνονται. Η Κάθριν Κόλλινς (Catherine Collins) της Βρετανικής Ένωσης Διαιτολόγων σημειώνει χαρακτηριστικά: «Όσοι προωθούν τις «θαυματουργές» δίαιτες, δεν αφήνουν ποτέ τη σωστή διατροφή να σταθεί εμπόδιο στο πειστικό marketing που επιχειρούν για να προωθήσουν τους μύθους τους και να βγάλουν κέρδος».
