Κορονοϊός: Αθηνά Λινού, Δημήτρης Καφετζής και Θεοκλής Ζαούτης απαντούν στο Nextdeal, αν κινδυνεύουν τα παιδιά μας στο σχολείο!

Ο αριθμός των μαθητών και το μέγεθος των αιθουσών θα καθορίσουν τη μεταδοτικότητα του κορονοϊού

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως, η νέα σχολική χρονιά θα ξεκινήσει τελικά στις 14 Σεπτεμβρίου. Η παράταση στο άνοιγμα των σχολείων δόθηκε, ώστε να ολοκληρώσουν την 15νθήμερη παραμονή στο σπίτι και οι τελευταίοι αδειούχοι που θα επιστρέψουν και να περιοριστούν οι μετακινήσεις των ασυμπτωματικών φορέων του κορονοϊού.  

Όπως τόνισε η κ. Κεραμέως, τα σχολεία θα λειτουργήσουν με όλους τους μαθητές και με αυξημένα μέτρα πρόληψης. Η μάσκα θα διανεμηθεί δωρεάν σε όλους τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς και θα είναι υποχρεωτική η χρήση της σε εσωτερικούς χώρους και εξωτερικούς όπου υπάρχει συγχρωτισμός. 

Τα υπόλοιπα μέτρα προφύλαξης που ανακοίνωσε η υπουργός Παιδείας είναι τα εξής: ενημέρωση και οδηγίες θα σταλούν στα σχολεία και θα δημοσιευτούν στον ιστότοπο του υπουργείου Παιδείας, αντισηπτικά και τακτικός καθαρισμός, ενίσχυση ολοήμερου σχολείου, δειγματοληπτικοί έλεγχοι από τον ΕΟΔΥ, διαφορετικά διαλείμματα των μαθητών, προσαρμοσμένη λειτουργία των κυλικείων, σχολικοί εορτασμοί με μέτρα, μαθητικοί διαγωνισμοί με υποχρεωτική χρήση μάσκας, μη πραγματοποίηση μέχρι νεωτέρας των σχολικών εκδρομών και των συνεδρίων, μη πραγματοποίηση των σχολικών πρωταθλημάτων.

Ωστόσο νέα έρευνα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής (EnVeLab) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με επικεφαλής τον καθηγητή χημικών μηχανικών Δημοσθένη Σαρηγιάννη, ήρθε για να «ταράξει τα νερά». Ειδικότερα, η έρευνα αυτή μετά την επεξεργασία «στοχαστικών» μοντέλων που αφορούν στη μεταδοτικότητα του ιού επισημαίνει τα εξής: «Στις τάξεις  με 25 μαθητές ο δείκτης βασικών επαφών μια από τις συνιστώσες του βασικού αριθμού αναπαραγωγής (δείκτης μετάδοσης του κορονοϊού) αυξάνεται κατά 50%, σε σχέση με τάξεις 15 μαθητών, ενώ σε τάξεις με 22 μαθητές, ο δείκτης μετάδοσης περιορίζεται στο 20%. Επίσης μικρότερη πιθανότητα μετάδοσης σε επίπεδο κοινότητας εκτιμάται, όταν τα αδέλφια βρίσκονται στην ίδια σχολική αίθουσα» (διαβάστε περισσότερα εδώ).

Για το θέμα αυτό το NEXTDEAL ζήτησε την άποψη τριών κορυφαίων επιστημόνων: της Αθηνάς Λινού (καθηγήτριας Επιδημιολογίας ΕΚΠΑ και προέδρου του Ινστιτούτου Prolepsis), του Δημήτρη Καφετζή (καθηγητή Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας ΕΚΠΑ και σύμβουλο Διοίκησης Παιδιατρικής Metropolitan Hospital), και του μέλους της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον κορονοϊό, Θεοκλή Ζαούτη (καθηγητή Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο  Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, διευθυντής (Chief) του Τμήματος Λοιμωδών Νοσημάτων στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Φιλαδέλφειας και επιστημονικού διευθυντή του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO). Οι απαντήσεις τους έχουν ως εξής:

Αθηνά Λινού: Δεν είναι επαρκή τα μέτρα για όλα τα σχολεία της χώρας

• Κυρία Λινού σας ικανοποιούν τα προληπτικά μέτρα του υπουργείου Παιδείας για τα σχολεία; 

Είναι ικανοποιητικά για το 50-60% των τμημάτων στα σχολεία της χώρας, για τα υπόλοιπα δεν είναι  επαρκή, γιατί η μάσκα και τα αντισηπτικά μπορεί να τα προστατεύουν, αλλά σε πολλές τάξεις θα υπάρξει μεγάλος συνωστισμός, ο οποίος θα οδηγήσει σε διασπορά του ιού. Θα πρέπει, λοιπόν, να «σπάσουν» αριθμητικά οι τάξεις, ειδάλλως να βρεθούν πολύ μεγάλες αίθουσες, σε άλλους χώρους στον ίδιο Δήμο, όπως χώροι θεάτρων ή εκδηλώσεων, ώστε να είναι τα παιδιά διάσπαρτα, πιο μακριά το ένα με το άλλο. 

• Δεν θα μπορούσαμε να καθυστερήσουμε την έναρξη της σχολικής χρονιάς ή να υπήρχε τηλεδιδασκαλία;

Το πρόβλημα με την καθυστέρηση είναι μεγάλο, γιατί τα παιδιά μένουν χωρίς Παιδεία, ενώ δημιουργούνται και κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα και στα παιδιά και στους γονείς. Η εξ αποστάσεως διδασκαλία δυστυχώς οδηγεί σε τεράστιες ανισότητες σε όλο τον κόσμο. Δεν έχουν όλα τα παιδιά ίδια πρόσβαση στο διαδίκτυο, δεν έχουν γονείς που να μπορούν να τα κατευθύνουν στο πως να παρακολουθούν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, δεν έχουν ίσως αρκετούς υπολογιστές ή τάμπλετς μέσα στην οικογένεια, όταν ενδεχομένως πρέπει να εργαστούν και οι ενήλικες από το σπίτι.  Η καθυστέρηση στο άνοιγμα των σχολείων θα ωφελούσε με έναν και μόνο τρόπο, δηλαδή να δώσει το περιθώριο στους υπεύθυνους για να πάρουν πιο σωστά μέτρα για την προστασία των παιδιών ή σε περίπτωση εξ αποστάσεως εκπαίδευση να δημιουργήσουν τις υποδομές στις οποίες να έχουν πρόσβαση όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως, καθώς και την εκπαίδευση και τη διευκόλυνση των γονιών και των εκπαιδευτικών σε όλη αυτή τη διαδικασία. Τώρα όμως δεν είμαστε έτοιμοι για όλα αυτά.

• Με μικρότερο αριθμό παιδιών ανά τάξη δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης του ιού, ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους που μπορεί να υπάρχουν στο σπίτι;

Γενικά ο κίνδυνος δεν μηδενίζεται, αλλά μπορεί να μειωθεί είτε για εκείνους που είναι στο σπίτι είτε για τα ίδια τα παιδιά. Εκτός από το σχολείο πρέπει να υπάρχουν μέτρα και στον τρόπο μετάβασης του παιδιού σε αυτό, καθώς και στο ρόλο της οικογένειας να εκπαιδεύσει το παιδί ώστε να μάθει προφυλάσσεται. Αν υπάρχει ενιαία προσπάθεια σε όλους τους τομείς της ζωής τότε μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τη διασπορά. Αν επικεντρωθούμε στο να έχουμε λίγα παιδιά στην τάξη, αλλά δεν έχουμε μεγάλες αίθουσες, δεν έχουμε νερό στις βρύσες για να πλένουν τα χέρια τους, δεν έχουμε εξ αποστάσεως εργασία στους γονείς -αν συνωστίζονται- τότε από κάποια άλλη πηγή θα μεταδοθεί ο ιός.

• Με τα σημερινά δεδομένα της συνεχούς αύξησης κρουσμάτων, πως βλέπετε να κινούνται οι επόμενοι μήνες;

Οι δρόμοι είναι δύο: ή θα εφαρμοστούν αυστηρότερα μέτρα,  δηλαδή χρήση της μάσκας σε όλους τους κλειστούς και ανοικτούς χώρους, εξ αποστάσεως εργασία όπου είναι δυνατόν, διπλασιασμός των δρομολογίων στις συγκοινωνίες, μεγάλη προσπάθεια ενημέρωσης, δωρεάν παροχή αντισηπτικών και άλλων μέσων προστασίας σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων προστασίας σε δομές προσφύγων, φροντίδας ηλικιωμένων, αστέγων, φυλακισμένων, ΑΜΕΑ κ.λπ. ή θα έχουμε μεγάλη έξαρση. 

Δημήτρης Καφετζής: Δεν με φοβίζει το άνοιγμα των σχολείων

• Σας φοβίζει το άνοιγμα των σχολείων κύριε Καφετζή;

Όχι δεν με φοβίζει καθόλου. Άλλα με φοβίζουν π.χ. τα πάρτι, οι γάμοι, τα βαφτίσια και τα γλέντια που ακολουθούν. Το σχολείο θα μπει στη ρουτίνα του και θα ελέγχεται.

• Ποια είναι η γνώμη σας για την έρευνα του ΑΠΘ σε σχέση με τον αριθμό των ατόμων ανά τάξη;

Θα ήταν ιδανικό να είναι τα μισά παιδιά σε κάθε τάξη από ότι είναι σήμερα, κι αν ήταν λιγότερα θα ήταν ακόμη καλύτερα, αλλά πρέπει κανείς να ψάχνει πάντα και να προσπαθεί για το εφικτό και όχι για το ιδανικό. Το εφικτό, όταν το ακολουθήσουμε και το προσπαθήσουμε σωστά μπορεί να αποδώσει αποτελεσματικά. Ο καθηγητής πρέπει να προσέχει να φοράνε μάσκα τα παιδιά και να κρατούν τις αποστάσεις 1,5 μέτρο μεταξύ τους. Αν όμως η αίθουσα είναι μικρή θα πρέπει να εγκαταλειφθεί. Επίσης όπως δήλωσε και ο κ. Τσιόδρας, είναι καλό τα παιδιά να κάνουν και ένα «διάλειμμα μάσκας», είτε μέσα στην τάξη λίγα-λίγα είτε στην αυλή, αλλά αραιά μεταξύ τους, ώστε να μην αισθάνονται δυσφορία. Πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι με τη χρήση μάσκαα θα μειωθούν και οι υπόλοιπες ιώσεις, που ταλαιπωρούν κάθε χρόνο τα παιδιάυ 

• Πώς βλέπετε να εφαρμόζεται αυτή η νέα κατάσταση, ειδικά σε τάξεις εφήβων που είναι και λίγο πιο απείθαρχοι;

Με το παράδειγμα και τη νουθεσία. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.

Θεοκλής Ζαούτης: Να τηρούνται οι αποστάσεις και η χρήση της μάσκας, άσχετα από τον αριθμό ή το μέγεθος της αίθουσας

• Κύριε Ζαούτη είναι προστατευμένα τα παιδιά στο σχολείο με τα νέα μέτρα; 

Ως αρχή πρέπει να έχουμε ότι είναι απαραίτητο να ανοίξουν τα σχολεία, όπως άλλωστε γίνεται παγκοσμίως αυτήν την περίοδο με την πανδημία. Οι βασικοί λόγοι για την αναγκαιότητα αυτή είναι οικονομικοί, κοινωνικοί και ψυχολογικοί και ιδιαίτερα για τη μόρφωση των παιδιών. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα ένα πολύ μικρό ποσοστό μικρών παιδιών (περίπου 9%) νοσεί από κορονοϊό, και ένα επίσης μικρό ποσοστό από τα νοσούντα μεταδίδει τον ιό σε σχέση πάντα με τους ενήλικες. Γι’ αυτό, λοιπόν, προχωράμε στο άνοιγμα των σχολείων. Η απόσταση και η χρήση της μάσκας στα σχολεία θα μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα μετάδοσης του ιού. Πέρα από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν δεν νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο. 

• Θεωρείτε ότι ο αριθμός των 25 ατόμων ανά τάξη μπορεί να καλύψει τα παιδιά;

Είναι σημαντικό σε κάθε αίθουσα να τηρούνται οι αποστάσεις μεταξύ των μαθητών. Σίγουρα όμως το σύστημα δεν είναι φτιαγμένο αυτή τη στιγμή, ώστε να έχουμε σε όλη την Ελλάδα αίθουσες για μόνο 15 παιδιά. Αλλά αυτό ισχύει και διεθνώς, κανένα σύστημα δεν ήταν έτοιμο να αντιμετωπίσει μια τέτοια κατάσταση.  

• Η Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων δεν έθεσε τον αριθμό των παιδιών ή έστω τις μεγαλύτερες αίθουσες ως προϋποθέσεις για το άνοιγμα των σχολείων;

Θέσαμε τις αποστάσεις ως προϋπόθεση και όχι τον απόλυτο αριθμό των μαθητών.

• Δεν μπορούσε να γίνει τηλεδιδασκαλία;

Η τηλεδιδασκαλία μπορεί να γίνει συμπληρωματικά, αν χρειαστεί. Άλλωστε υπάρχει η ευελιξία στην πορεία να γίνουν αλλαγές στη λειτουργία των σχολείων ανάλογα με τα δεδομένα που θα υπάρξουν στην πορεία της πανδημίας.

• Οι προτάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων εισακούονται από την Πολιτεία;

Σε γενικές γραμμές εισακούονται. Σε ότι αφορά τα σχολεία, το υπουργείο Παιδείας υιοθέτησε απόλυτα τις προτάσεις της Επιτροπής.