Δρ Μαρία Θεοδωρακοπούλου
Συντονίστρια διευθύντρια ΜΕΘ στο ΓΝΑ «ΚΑΤ», πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας, ταμίας της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας
Συνέντευξη στην Ανθή Αγγελοπούλου
Μία από τις επιστήμονες που «πάλεψαν» με το χρόνο και τον άγνωστο εχθρό εν μέσω πανδημίας και συνεχίζουν να παλεύουν καθημερινά από το δύσκολο μετερίζι των ΜΕΘ, η συντονίστρια διευθύντρια ΜΕΘ στο Νοσοκομείο «ΚΑΤ», πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας & ταμίας της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας, Δρ Μαρία Θεοδωρακοπούλου, μας μιλά για το ρόλο των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των εντατικολόγων.
- Κυρία Θεοδωρακοπούλου, ποιος είναι ο ρόλος των ΜΕΘ και των εντατικολόγων σε ένα νοσοκομείο για να καταλάβουν και οι αναγνώστες μας;
Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) αποτελεί τον πιο εξειδικευμένο χώρο σε ένα νοσοκομείο, είναι η ραχοκοκαλιά του, το βασικότερο στήριγμά του και έχει σχεδιαστεί για τη φροντίδα ασθενών με απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις που απαιτούν συνεχή παρακολούθηση και προηγμένη ιατρική υποστήριξη. Είναι «το μοναδικό πεδίο μεταφοράς γνώσεων όλης της ιατρικής επιστήμης». Η ΜΕΘ είναι αγάπη για τη ζωή, αγάπη για τον ασθενή, αγάπη για τη θεραπεία, την έρευνα, την εκπαίδευση.
Στελεχώνεται από ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας -ιατρούς εντατικολόγους ειδικευμένους στην Εντατική Θεραπεία, νοσηλευτικό προσωπικό με εκπαίδευση και πολυετή εμπειρία στον βαρέως πάσχοντα ασθενή και άλλους επαγγελματίες υγείας με εξειδικευμένες γνώσεις- και, παρά τις δυσκολίες και την ψυχοσωματική κόπωση που αντιμετωπίζουν καθημερινά, αγωνίζονται να αναστρέψουν την επικίνδυνη πορεία των ασθενών που πάσχουν βαριά, παρέχοντας υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας, με ποσοστά επιβίωσης των ασθενών που αγγίζουν το 70-75%.
- Με δεδομένα τα προβλήματα των ελλείψεων στην Υγεία, θα θέλατε να μας αναλύσετε ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε και τι μέτρα πρέπει να ληφθούν από πλευράς υπουργείου, έτσι ώστε να διευκολυνθεί το έργο σας;
Η Ελληνική Εταιρεία Εντατικής Θεραπείας (ΕΕΕΘ) έχει επισημάνει στο υπουργείο Υγείας επανειλημμένως τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο χώρος μας, σημαντικότερο όμως όλων είναι η έλλειψη ιατρο-νοσηλευτικού προσωπικού.
Παρατηρείται όλο και πιο συχνά:
- διαρροή των νέων προσλήψεων εκτός ΜΕΘ προς τη βασική τους ειδικότητα ή παραιτούνται (βασικότερα αίτια: μετα- Covid εξάντληση-αυξημένη εργασία- αυξημένη ευθύνη-κόπωση-απουσία κινήτρων),
- έλλειψη εξειδικευομένων – κενές θέσεις σε όλα τα κέντρα εκπαίδευσης – δεν είναι οι ΜΕΘ πλέον πόλος έλξης για νέους ιατρούς,
- τραγική έλλειψη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού –δεν υπάρχουν ή δεν μας επιλέγουν– και έτσι οι περισσότερες ΜΕΘ της χώρας λειτουργούν με συνθήκες κάτω των ελάχιστων προδιαγραφών λειτουργίας.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι οι εντατικολόγοι που εργάζονται στις ΜΕΘ είναι και ειδικοί και εξειδικευμένοι, με μακροχρόνια εκπαίδευση και μεγαλύτερης -κατά μέσο όρο- ηλικίας από το προσωπικό όλων των άλλων ειδικοτήτων του νοσοκομείου. Με τη ραγδαία έκρηξη σε τεχνολογία, φαρμακολογία, ανοσολογία, γενετική κ.λπ., απαιτείται συνεχιζόμενη εκπαίδευση έτσι ώστε ο εντατικολόγος να παραμένει ενημερωμένος, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τα βαρύτερα περιστατικά του νοσοκομείου. Με απλά λόγια, η εκπαίδευσή του δεν σταματά ποτέ.
Ο εντατικολόγος καλείται να εκτιμήσει ασθενείς και να συμβάλει θεραπευτικά από όλες τις ειδικότητες του νοσοκομείου, ενώ περιθάλπει στις ΜΕΘ περιστατικά από όλη την περιφέρεια. Μπορεί να χρειαστεί να εφημερεύει μέχρι και δέκα μέρες το μήνα, στην επαρχία συνάδελφοι αναγκάζονται να καλύψουν και παραπάνω εφημερίες, με βαρύτατους ασθενείς με συνεχόμενη επαγρύπνηση και με όλο το νοσοκομείο να αναζητά τη βοήθειά του. Χρειάζεται χρόνο ανάπαυσης, ανασυγκρότησης για να μπορέσει να συνεχίσει και εννοείται ότι δεν υπάρχει χρόνος για άλλες δραστηριότητες εκτός της ΜΕΘ. Το ίδιο ισχύει και για το νοσηλευτικό προσωπικό.
Πολλοί δηλώνουν εξαντλημένοι και κάποιοι δεν έχουν ακόμη αναρρώσει από την επίδραση και τις συνέπειες της πανδημίας. Στην Covid εποχή λειτούργησαν το φιλότιμο, η αυταπάρνηση και ο αλτρουισμός, δεν ξέρω τώρα πια τι έχει μείνει από αυτά!!!!!
Χρειαζόμαστε κίνητρα. Χωρίς κίνητρα δεν θα καταφέρουμε να επιβιώσουμε.
Ένα σημαντικό κίνητρο θα μπορούσε να είναι η μισθολογική διαφοροποίηση/ενίσχυση των ιατρών και νοσηλευτών της Εντατικής Θεραπείας, να προσελκύσει νέο κόσμο στο χώρο μας, αλλά θα έδινε δύναμη, και αν θέλετε αναγνώριση, σε όσους έχουν δώσει και δίνουν απαράμιλλο αγώνα καθημερινά στις ΜΕΘ όλης της χώρας.
- Ακούγοντας τη λέξη ΜΕΘ, ο πολίτης καταβάλλεται από φοβίες. Προϋπήρξε και η περίοδος της πανδημίας που η ΜΕΘ ήταν στην καθημερινότητά μας και όχι για καλό, συνεπώς με κάποιον τρόπο οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας είναι φόβος και τρόμος για τον πολύ κόσμο.
Πριν την COVID εποχή λίγοι ήξεραν τους όρους Εντατική Θεραπεία, εντατικολόγος ή Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας. Γίναμε γνωστοί μέσα από το πεδίο μάχης της COVID εποχής, δίνοντας τον πιο άνισο και αθέμιτο αγώνα με το θάνατο, ακούσαμε κραυγές θαυμασμού αλλά και απογοήτευσης, αλλά επιμείναμε και παρά την εξάντληση βγήκαμε νικητές, εμείς και οι ασθενείς μας. Το τελικό όφελος είναι των ασθενών!!! Η Εντατική Θεραπεία απέδειξε ότι είναι το νέο σύνορο της Ιατρικής, γιατί η πλειονότητα των βαριά ασθενών που χωρίς αυτή θα ήταν καταδικασμένοι, τώρα επιβιώνουν/σώζονται.
- Τι είναι αυτό που δεν γνωρίζει όμως το ευρύ κοινό για τις ΜΕΘ; Ποιος είναι ο ρόλος τους;
Ο κυριότερος ρόλος της ΜΕΘ είναι η υποστήριξη της ζωής του ασθενούς. Είναι ένας χώρος όπου νοσηλεύονται ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση. Αν δεν δεχτούν εξειδικευμένη φροντίδα, πιθανόν να έχουν επιπτώσεις που θα απειλήσουν τη ζωή τους. Η φροντίδα που δίνεται στη ΜΕΘ δεν μπορεί να δοθεί σε μια απλή κλινική του νοσοκομείου. Διαφέρει λοιπόν η ΜΕΘ κατά πολύ από τα άλλα τμήματα του νοσοκομείου και έχει πιο αυστηρούς κανόνες λειτουργίας.
Η εισαγωγή ενός ασθενούς στη ΜΕΘ αποτελεί μία δυνητικά αγχωτική εμπειρία τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους συγγενείς τους. Όταν ένας ασθενής νοσηλεύεται στη ΜΕΘ, επηρεάζεται όλη η οικογένειά του σε πολλά επίπεδα και χρειάζεται στήριξη, ενημέρωση και καθοδήγηση, ώστε να κατορθώσει να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση με υπομονή και αγάπη.
- Ποια είναι η διαφορά τους από τις ΜΑΦ (Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας);
Η διαφορά μεταξύ ΜΕΘ και ΜΑΦ έγκειται στην κρισιμότητα της κατάστασης της υγείας του ασθενούς. Στη ΜΕΘ νοσηλεύονται ασθενείς που χρήζουν φροντίδας γιατί η ζωή τους βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο, ενώ στη ΜΑΦ νοσηλεύονται ασθενείς που έχουν ξεπεράσει τον αρχικό κίνδυνο για τη ζωή τους, εντούτοις όμως χρήζουν ακόμα αυξημένης φροντίδας.
Οι Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) παρέχουν νοσηλεία υπό συνθήκες εντατικής παρακολούθησης σε ασθενείς που η κλινική τους κατάσταση είναι αρκετά βελτιωμένη και χωρίς την ανάγκη μέσων υποστήριξης, ώστε να μπορούν να εξέλθουν από τη ΜΕΘ, της οποίας αποτελεί τη φυσική συνέχεια. Είναι εξοπλισμένη με συσκευές καταγραφής ζωτικών σημείων και κλινικών παραμέτρων, συστήματα ελεγχόμενης χορήγησης φαρμάκων, καθώς και εφεδρικά συστήματα μηχανικής υποστήριξης.
- Οι νέοι γιατροί στη χώρα μας μπαίνουν στην ειδικότητα της Εντατικολογίας ή υπάρχουν και σε αυτήν ελλείψεις, όπως για παράδειγμα στους γενικούς ιατρούς που δεν την προτιμούν ως ειδικότητα;
Η εξειδίκευση στην Εντατική Θεραπεία αναγνωρίστηκε επίσημα στην Ελλάδα το 1994. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μετά από μία κύρια ειδικότητα (Παθολογία, Χειρουργική, Πνευμονολογία, Αναισθησιολογία, Καρδιολογία, Νεφρολογία, Νευρολογία, Θωρακοχειρουργική) χρειάζονται δύο χρόνια αποκλειστικής εξάσκησης σε πιστοποιημένη και πολυδύναμη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και εξετάσεις προκειμένου ο ιατρός να αποκτήσει πιστοποιητικό εξειδίκευσης στην Εντατική Θεραπεία. Στη χώρα μας, υπάρχουν διαθέσιμες 210 θέσεις εξειδίκευσης εντατικολόγων, από τις οποίες καλυμμένες είναι μόνο οι 54. Οι υπόλοιπες θέσεις παραμένουν κενές.
Η Εντατικολογία είναι ειδικότητα, από την οποία φαίνεται να απέχουν σταθερά οι νέοι γιατροί τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα στη μετα-COVID εποχή. Το περιβάλλον εργασίας είναι απωθητικό, εξουθενωτικό, η επιβάρυνση μεγάλη –ψυχολογική και σωματική– και οι ανταμοιβές χαμηλές. Γιατί λοιπόν να υπάρχουν γιατροί που να επιλέγουν την εντατική ως εξειδίκευση;
Το μέλλον της Ιατρικής είναι οι βαρέως πάσχοντες ασθενείς. Τα νοσοκομεία του μέλλοντος θα αποτελούνται από ΜΕΘ, βαριά χειρουργεία, μεταμοσχεύσεις και επείγοντα. Οι εντατικολόγοι όμως θα είναι είδος προς εξαφάνιση εάν η Πολιτεία δεν συνειδητοποιήσει αυτή την ανάγκη έγκαιρα και δεν συμβάλλει στην περιφρούρηση αυτού του χώρου με απαραίτητα κίνητρα, ώστε να προσελκύσει και πάλι νέους ιατρούς στην Εντατική Θεραπεία και στις ΜΕΘ.
- Οι λίστες αναμονής για εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας είναι μεγάλη ή έχουμε ως χώρα τον απαραίτητο αριθμό ΜΕΘ;
Η πανδημία μς άφησε σημαντική παρακαταθήκη σε κρεβάτια και ανανεωμένο εξοπλισμό. Πιο συγκεκριμένα:
- αύξηση κρεβατιών σε ήδη υπάρχουσες ΜΕΘ
- νέες Μονάδες (π.χ. «Σωτηρία», «Παπανικολάου» Θεσσαλονίκης κ.λπ.)
- up to date και ανανεωμένο υλικό εξοπλισμό.
Σήμερα βρίσκονται σε λειτουργία περίπου 800 κλίνες από το σύνολο των 910 που αποκτήσαμε με την πανδημία και αυτό λόγω έλλειψης προσωπικού. Επίσης, δίνονται από τις ιδιωτικές ΜΕΘ 80-120 κλίνες πάντα με σύμβαση ΕΟΠΠΥ σε περιόδους που αυξάνονται οι ανάγκες (π.χ. εποχική γρίπη κ.λπ.). Όταν οι ανάγκες αυξάνονται, ξεπερνάμε τις 1.000 λειτουργικές κλίνες ΜΕΘ. Είμαστε πλέον σαν χώρα στον ευρωπαϊκό μέσο όρο κλινών (10 κλίνες/100.000 πληθυσμού).
Από τον Ιανουάριο του 2020 λειτουργεί ηλεκτρονικό σύστημα (πλατφόρμα) διαχείρισης κλινών ΜΕΘ με στόχο τη βελτίωση της διαχείρισης των διασωληνωμένων ασθενών και την ταχύτερη διεκπεραίωση και εύρεση κλίνης ΜΕΘ. Η ηλεκτρονική ανάρτηση του διασωληνωμένου ασθενούς προσφέρει τη δυνατότητα στις ΜΕΘ όλης της χώρας να βλέπουν σε πραγματικό χρόνο όλα τα περιστατικά που αναζητούν κλίνη. Στην πλατφόρμα καταγράφεται το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, πληροφορίες για άμεση επικοινωνία με τους θεράποντες ιατρούς, προσφέρεται η δυνατότητα παρακολούθησης της προσφοράς κλίνης, καθώς και της διακίνησης του περιστατικού. Η πλατφόρμα έχει φέρει στην επιφάνεια τη δυναμική, τον όγκο και την ποιότητα εργασίας των ΜΕΘ. Τέλος, έχει τη δυνατότητα να εξάγει στατιστικά που χρησιμοποιούνται για τη συνεχή αναβάθμιση της λειτουργίας της, αλλά και τη βελτίωση της λειτουργίας των ΜΕΘ όλης της χώρας. Η πλατφόρμα από ενάρξεώς της (4 έτη) έχει διαχειριστεί 90.276 διασωληνωμένα περιστατικά και έχει μειώσει σημαντικά το χρόνο διακίνησής τους (από μέρες σε ώρες) και έχει σχεδόν μηδενίσει τη λίστα αναμονής.
Διαβάστε παρακάτω την συνέντευξη από το περιοδικό Health NextGeneration και σε ηλεκτρονική μορφή σελ.90-94 (πατήστε για μεγέθυνση)
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Δρ Μαρία Θεοδωρακοπούλου είναι συντονίστρια διευθύντρια ΜΕΘ στο Νοσοκομείο «ΚΑΤ», πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας & ταμίας της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας. Έχει πτυχίο Βιολογίας από το Concordia University στο Montreal του Καναδά, πτυχίο Ιατρικής από το Ross University στο Portsmouth, Dominica, Off shore -USΑ, δίπλωμα Διοικήσεως Ιδρυμάτων και Νοσοκομείων από το Concordia University στο Montreal του Καναδά, μεταπτυχιακό δίπλωμα εξειδίκευσης (Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική) από το ΕΚΠΑ, Diploma In Clinical Nutrition European ESPEN από το The European Society for Clinical Nutrition and Metabolism and the Union Européenne des Médecins Spécialist, διδακτορικό PhD από το ΕΚΠΑ, μεταπτυχιακό δίπλωμα ΠΜΣ ΗΓΕΣΙΑ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και. Τέλος. υποτροφία εσωτερικού από το ΙΚΥ για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική.
Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας από το 2002 & της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας από το 2009 μέχρι σήμερα, της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας και της Ελληνικής Εταιρείας Τραύματος από το 1999, της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας (ESICM) από το 2002, της ελληνικής ομάδας μελέτης της σήψης, της Επιστημονικής Επιτροπής της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών από το 2012, του Concordia University Alumni Association, του Ross University Alumni Association, του Tutorial System International, διετέλεσε Εθνικός Εκπρόσωπος (Country Representative) του ESICM στην Ελλάδα 2015-2018.
Από το 2021 είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εντερικής Παρεντερικής Διατροφής και Μεταβολισμού, ενώ από 2013-2018 ήταν πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εντερικής Παρεντερικής Διατροφής και Μεταβολισμού κ.ά. Έχει λάβει τις βραβεύσεις «ESPEN 2005 Travel Fellowship για το abstract “Enteral Immunonutrition and the non septic critically ill patient”. M Theodorakopoulou, N Skabas, M Lignos, S Ioannidou, K Kandili, A Armaganidis. 27th Congress of ESPEN, Brussels, August 27-30, 2005» & «Poster Award 1st prize για το abstract “Immunomodulatory effects of esmolol in a septic animal model due to multidrug-resistant Pseudomonas Aeruginosa pyelonephritis”. G Dimopoulos, T Tsaganos, M Theodorakopoulou, H Tzepi, M Lignos, A Armaganidis, E Giamarellos-Βourboulis. 28th International Symposium on Intensive Care Medicine, Brussels, March 18-21, 2008». Διαθέτει εξαιρετικά μεγάλη προϋπηρεσία σε μεγάλα νοσοκομεία της χώρας και δεκάδες επιστημονικές δημοσιεύσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ενεργό μέλος των «Γιατρών του Κόσμου», αιμοδότρια, συμμετέχουσα με εκπαιδευτικές εισηγήσεις στα προγράμματα του κοινωφελούς Ιδρύματος Μιχαήλ Στασινόπουλου- Βιοχάλκο και στα προγράμματα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου «Το Πανεπιστήμιο κοντά στον πολίτη».
