Για την επιτακτική ανάγκη της θεσμοθέτησης της αποζημίωσης των εργαστηριακών ελέγχων βιοδεικτών, τις θεραπευτικές εξελίξεις στον τομέα της Αιματολογίας και της Μοριακής Γενετικής, καθώς και το σημαντικό ρόλο των CAR-Τ-λεμφοκυττάρων, μας μίλησε η αιματολόγος, διευθύντρια της Αιματολογικής-Λεμφωμάτων Κλινικής και Μ.Μ.Μ.Ο. του Νοσοκομείου «Ο Ευαγγελισμός» και πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, Μαρία Παγώνη.
- Στο φετινό Συνέδριο φιλοξενήσατε την 3rd EHA – Balkan Hematology Day, με θέμα «Novel therapies of Lymphoma», με ένα πολύ επίκαιρο Επιστημονικό Πρόγραμμα σχετικά με τις εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση των λεμφωμάτων. Πείτε μας τι προβλέπει το πρόγραμμα αυτό και ποιοι συμβάλλουν;
Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία διαχρονικά συνεργάζεται με τις εθνικές αιματολογικές εταιρείες των χωρών της ευρύτερης περιοχής μας, την European Hematology Association (EHA), την American Society of Hematology (ASH) και άλλες επιστημονικές εταιρείες, σε μια προσπάθεια βέλτιστης αντιμετώπισης των ασθενών μας, εκπόνησης κοινών ερευνητικών δράσεων και θεραπευτικών πρωτοκόλλων.
Στο φετινό Συνέδριo μας είχαμε τη χαρά να φιλοξενήσουμε την 3rd EHA -Balkan Hematology Day, με θέμα «Novel therapies of Lymphoma». Συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες από την Ελλάδα και από Ρουμανία, Κύπρο, Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία, Σλοβενία, Κροατία, Τουρκία, Κόσοβο και Μολδαβία. Σημαντική εξέλιξη στην αντιμετώπιση των μη Hodgkin λεμφωμάτων αποτελεί η πρόσφατη ανακάλυψη των αμφι-ειδικών αντισωμάτων, τα οποία είτε φέρνουν σε επαφή τα νεοπλασματικά κύτταρα με τα φυσιολογικά κύτταρα της άμυνας του οργανισμού ή εισάγουν χημειοθεραπευτικά μόρια στοχευμένα εντός αυτών. Επιπλέον, η χορήγηση των CAR-T λεμφοκυττάρων δίνει εντυπωσιακά αποτελέσματα, ακόμα και ίαση, σε ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών με επιθετικό μη Hodgkin λέμφωμα, στους οποίους είχαν αποτύχει αρκετές προηγούμενες θεραπείες. Η τάση πλέον είναι αυτή η θεραπεία να δίνεται νωρίτερα σε επιλεγμένους ασθενείς.
Όσον αφορά στο λέμφωμα Hodgkin, οι νεότερες θεραπείες περιλαμβάνουν κυρίως φάρμακα-αντισώματα, τα οποία εμποδίζουν την απενεργοποίηση των φυσιολογικών κυττάρων της άμυνας του οργανισμού που συμβαίνει από τον όγκο, με αποτέλεσμα αυτά να στρέφονται εναντίον του λεμφώματος. Οι θεραπευτικές εξελίξεις αποτελούν πλέον μια πρόκληση δεδομένου ότι, εκτός των εντυπωσιακών αποτελεσμάτων, καταγράφονται και καινοφανείς τοξικότητες. Η εφαρμογή τους προϋποθέτει Κέντρα με άρτια οργάνωση και δυνατότητα παροχής υψηλού επιπέδου ιατρικών υπηρεσιών από ομάδες ιατρών πολλών ειδικοτήτων. Ταυτόχρονα, η υψηλή αποτελεσματικότητα των θεραπειών αυτών επαναπροσδιορίζει τον αλγόριθμο αντιμετώπισης των ασθενών, γεγονός που ασκεί πίεση στα συστήματα υγείας της Ευρώπης δεδομένου του υψηλού κόστους τους.
Εκτός από την ανταλλαγή επιστημονικών απόψεων, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε θέματα σχετικά με την οικοδόμηση και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της Ε.Α.Ε., των εθνικών επιστημονικών εταιρειών και της ΕΗΑ, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην προσπάθεια εναρμόνισης της εκπαίδευσης των νέων αιματολόγων στην Ευρώπη.
Η συνεργασία της Ε.Α.Ε. με την ΕΗΑ και οι προσπάθειες εναρμόνισης στην εκπαίδευση έχουν αρχίσει από το 2002-2004. Έχουμε υιοθετήσει το logbook της EHA για την εκπαίδευση των νέων αιματολόγων και προσπαθούμε να θεσμοτεθεί από το ΚΕΣΥ, συμμετέχουμε στις παράλληλες εξετάσεις, που διεξάγονται κάθε χρόνο τον Ιούνιο στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της ΕΗΑ, ενώ το 2021 υπεγράφη το Joint membership Memorandum μεταξύ Ε.Α.Ε. και ΕΗΑ που δίνει σημαντικές ευκαιρίες και πρόσβαση στην εκπαίδευση και τις συνεργασίες στους Έλληνες αιματολόγους και ιδιαίτερα στους νέους.
- Ποιες είναι οι εξελίξεις στον τομέα της μοριακής γενετικής;
Είναι σημαντικά τα νεότερα δεδομένα αναφορικά με τη μοριακή γενετική, καθώς και οι θεραπευτικές εξελίξεις στις αιματολογικές κακοήθειες. Θα ήθελα να αναφερθώ ιδιαίτερα στη σημαντική πρόοδο, που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, στην κατανόηση της βιολογίας των οξειών λευχαιμιών και των μυελοδυσπλαστικών νεοπλασμάτων, με την ταυτοποίηση γενετικών διαταραχών, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την προγνωστική ταξινόμηση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των νοσημάτων αυτών. Η διακεκριμένη Ελληνίδα Έλλη Παπαεμμανουήλ, καθηγήτρια στο Μemorial Sloan Kettering Cancer Center, New York, USA, προσκεκλημένη μου στο φετινό Συνέδριο, στην ομιλία της με τίτλο «Unifying Disease Classification and Risk Stratification in AML: From Research to Clinical Guidelines», αναφέρθηκε στις νεότερες εξελίξεις που αφορούν στο γενετικό υπόβαθρο της Οξείας Μυελογενούς Λευχαιμίας και τις θεραπευτικές προεκτάσεις τους. Η συστηματική μελέτη των μοριακών βλαβών στις μυελικές κακοήθειες με τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία οδήγησε στην αναθεώρηση των προηγούμενων διαγνωστικών και προγνωστικών ταξινομήσεων. Πλέον, οι μυελικές κακοήθειες ταξινομούνται με πιο αντικειμενικό τρόπο με βάση τις κυτταρογενετικές και μοριακές βλάβες.
Η πρόοδος αυτή συνοδεύτηκε, μετά από ένα μεγάλο διάστημα που διήρκησε περισσότερο από τρεις δεκαετίες, και χαρακτηρίστηκε από στασιμότητα όσον αφορά στις θεραπευτικές εξελίξεις στην οξεία λευχαιμία, από την έγκριση αρκετών νέων φαρμάκων, που έλαβαν έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές την τελευταία πενταετία.
Τα νεότερα φάρμακα όχι μόνο επιμηκύνουν τη συνολική επιβίωση, αλλά και βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής, ιδιαίτερα των ασθενών μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι λόγω σημαντικών συννοσηροτήτων δεν δύνανται να λάβουν επιθετική χημειοθεραπεία. Οι εξελίξεις τρέχουν και τα επόμενα χρόνια αναμένεται να τροποποιείται ο θεραπευτικός σχεδιασμός. Πλέον, θα λαμβάνεται υπόψη η βιολογική συμπεριφορά του νοσήματος από τη φάση τη διάγνωσης με στόχο την ενσωμάτωση των νεότερων παραγόντων στη θεραπεία, την επίτευξη βαθύτερων υφέσεων και τη διενέργεια αλλογενούς μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων στις καλύτερες δυνατές συνθήκες.
Στην εποχή της ιατρικής ακριβείας ένα ακόμα εργαλείο προστίθεται στη φαρέτρα μας. Η δυνατότητα ανίχνευσης της νόσου σε πολύ χαμηλό επίπεδο χρησιμοποιώντας ευαίσθητες μοριακές τεχνικές. Σε αυτές τις μεθόδους και το πώς ενσωματώνονται στην κλινική πρακτική αναφέρθηκε ο Michael Heuser, Professor of Medicine, Chair for Molecular Therapies in Hematology, Hannover Medical School, Hannover, Germany, στην ομιλία του με τίτλο «Clinical use of MRD in the treatment of AML patients». Η συνεχώς αυξανόμενη ενσωμάτωση των μεθόδων αυτών στην παρακολούθηση των ασθενών συμβάλλει στην αναγνώριση της επαπειλούμενης υποτροπής και τη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων, όταν το φορτίο νόσου είναι χαμηλό.
- Έχουμε όμως νεότερα και όσον αφορά στις νεότερες θεραπείες για τις αιματολογικές κακοήθειες, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στην ανοσοθεραπεία με CAR-T λεμφοκύτταρα. Θα μας εξηγήσετε;
Οι θεραπείες με γενετικά τροποποιημένα Τ-λεμφοκύτταρα (CAR-T λεμφοκύτταρα) αποτελούν εγκεκριμένες θεραπείες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου (ΕΜΑ) για τη θεραπεία αρκετών πλέον αιματολογικών νεοπλασιών που είναι ανθεκτικές στη συμβατική θεραπεία, δηλαδή στη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία και τη μεταμόσχευση μυελού των οστών. Πρόκειται για θεραπείες, που βασίζονται στη χορήγηση Τ-λεμφοκυττάρων του ίδιου του ασθενούς, τα οποία αφού πρώτα απομονωθούν από το αίμα του, στη συνέχεια επεξεργάζονται γενετικά σε ειδικά εργαστήρια.
Η γενετική επεξεργασία των Τ-λεμφοκυττάρων αφορά την κατάλληλη τροποποίησή τους, μέσω της εισαγωγής ενός γονιδίου, ώστε να αναγνωρίζουν και να εξοντώνουν τα κύτταρα της νόσου, που διαφεύγουν της συμβατικής θεραπείας. Η συγκεκριμένη ανοσοθεραπεία βασίζεται στη μετατροπή Τ-λεμφοκυττάρων του αίματος σε ειδικά για την αναγνώριση συγκεκριμένων κυττάρων-στόχων. Η μετατροπή αυτή γίνεται με την εισαγωγή στα Τ-λεμφοκύτταρα ενός γονιδίου ειδικού για την έκφραση χιμαιρικού υποδοχέα (chimeric antigen receptor-CAR) εναντίον συγκεκριμένου αντιγόνου των λευχαιμικών κυττάρων. Ο υποδοχέας είναι μία χιμαιρική πρωτεΐνη, που αποτελείται από τρεις τουλάχιστον διαφορετικές περιοχές, εξ ου και ο όρος χιμαιρική, ήτοι την περιοχή αναγνώρισης και σύνδεσης του αντιγόνου-στόχου και τις δύο περιοχές που είναι ειδικές για την ενεργοποίηση και τον πολλαπλασιασμό των Τ-λεμφοκυττάρων. Όταν χορηγηθούν στον ασθενή, τα CAR-Τ λεμφοκύτταρα αναγνωρίζουν το αντιγόνο-στόχο στην επιφάνεια των λευχαιμικών κυττάρων, μέσω του χιμαιρικού υποδοχέα, και συνδέονται μαζί του. Η σύνδεση αυτή είναι το σήμα για την ενεργοποίηση και τον πολλαπλασιασμό των CAR-Τ λεμφοκυττάρων, με αποτέλεσμα τη θανάτωση των λευχαιμικών κυττάρων.
Τα νοσήματα για τα οποία έχει ένδειξη η ανωτέρω θεραπεία, είναι η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία σε παιδιά και ενήλικες, τα λεμφώματα από μεγάλα Β-κύτταρα, το λέμφωμα από κύτταρο του μανδύα, τα οζώδη λεμφώματα και το πολλαπλούν μυέλωμα.
Η παρασκευή των CAR-Τ-λεμφοκυττάρων είναι μία πολύπλοκη διεργασία και γίνεται σε συγκεκριμένα διαπιστευμένα εργαστήρια με ειδικά διαμορφωμένους και εξοπλισμένους χώρους. Στη διαδικασία της παρασκευής συμμετέχει και το κέντρο θεραπείας, όπου γίνεται η λήψη-συλλογή των Τ-κυττάρων από τον ασθενή. Στη συνέχεια, τα κύτταρα στέλνονται στο διαπιστευμένο εργαστήριο, ακολουθεί η επεξεργασία και το τελικό κυτταρικό προϊόν γυρίζει πίσω στο κέντρο νοσηλείας για να χορηγηθεί στον ασθενή. Την οργάνωση και τον έλεγχο της παραγωγής των κυτταρικών προϊόντων έχει η φαρμακευτική εταιρεία, η οποία είναι αυτή, που διαπιστεύει την επάρκεια των κέντρων. Προς το παρόν στην Ελλάδα, διαπιστευμένα για τη θεραπεία με CAR-Τ λεμφοκύτταρα είναι τα νοσοκομεία ενηλίκων, Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός», Γ.Ν.Θ «Γ. Παπανικολάου», Γ.Ν.Α. ΛΑΪΚΟ, Γ.Ν.Α. ΑΤΤΙΚΟΝ, Π.Γ.Π. ΡΙΟ, Π.Α.Γ.Ν.Η και ένα το παιδιατρικό, Ογκολογική Μονάδα Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη-ΕΛΠΙΔΑ», Γ.Ν. Παίδων «Η Αγία Σοφία».
Η χορήγηση των θεραπειών αυτών γίνεται υπό στενή παρακολούθηση και συγκεκριμένες συνθήκες, που πληρούνται μόνο από τις αδειοδοτημένες μονάδες μεταμόσχευσης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων. Παράλληλα, πρέπει να υπάρχει κάλυψη από τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, για την αντιμετώπιση των άμεσων επιπλοκών από τη θεραπεία που μπορεί να εμφανιστούν στους ασθενείς αυτούς, όπως το σύνδρομο απελευθέρωσης κυτταροκινών και οι νευρολογικές επιπλοκές.
Η εφαρμογή προηγμένων κυτταρικών θεραπειών, όπως είναι τα CAR-T-λεμφοκύτταρα σηματοδοτεί την αρχή μιας καινούριας εποχής στη θεραπεία του καρκίνου, την εποχή της εξατομικευμένης θεραπείας. Στο εγγύς μέλλον αναμένεται σχεδίαση και παρασκευή νέων χιμαιρικών υποδοχέων με στόχο την αντιμετώπιση και άλλων μορφών καρκίνου χρησιμοποιώντας την CAR-T τεχνολογία.
Στη διάρκεια του 33ου Πανελλήνιου Αιματολογικού Συνεδρίου, που διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία από 9 έως 12 Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η παρασκευή CAR-T κυττάρων στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, στο Κέντρο Κυτταρικής και Γονιδιακής Θεραπείας της Ογκολογικής Μονάδας Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη» παρασκευάσθηκαν CAR-T κύτταρα από τρείς υγιείς δότες, στα πλαίσια κλινικής μελέτης για ασθενείς, παιδιά και ενήλικες, με υποτροπή Οξείας Λεμφοβλαστικής Λευχαιμίας μετά από μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων. Τα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης, που αναμένονται σε τρία χρόνια, θα ανοίξουν το δρόμο για την ευρεία χρησιμοποίηση τέτοιων προηγμένων θεραπειών παρασκευασμένων σε τριτοβάθμιες δομές του ΕΣΥ.
- Στην τελευταία συνέντευξη τύπου αναφερθήκατε στην επιτακτική ανάγκη να θεσμοθετηθεί η αποζημίωση του εργαστηριακού ελέγχου βιοδεικτών. Ποιος είναι ο λόγος;
Είμαστε στην εποχή της Ιατρικής Ακριβείας και των θεραπειών στόχευσης. Σε μια εποχή, που η ακριβής διάγνωση, η πρόγνωση, ο θεραπευτικός σχεδιασμός και η παρακολούθηση για πολλά αιματολογικά νοσήματα βασίζεται στην ανίχνευση μοριακών δεικτών. Ο εργαστηριακός έλεγχος των δεικτών τόσο στη διάγνωση όσο και στην παρακολούθηση είναι αναγκαίος, προκειμένου να τύχουν οι ασθενείς της ενδεδειγμένης θεραπείας, και συμπεριλαμβάνεται στις κατευθυντήριες οδηγίες των επιστημονικών μας φορέων, όπως ELN (European Leukemia Net), και NCCN (National Comprehensive Cancer Network).
Από το 2014 δεν έχει γίνει επικαιροποίηση του καταλόγου των αποζημιούμενων βιοδεικτών για τα αιματολογικά νεοπλάσματα. Έτσι, οι περισσότεροι από τους βιοδείκτες, που είναι απαραίτητοι για τη διερεύνηση, τη θεραπεία και την παρακολούθηση των ασθενών με αιματολογικά κακοήθη νοσήματα, σύμφωνα με την τρέχουσα επιστημονική γνώση δεν αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά ταμεία και οι ασθενείς καλούνται να καλύψουν το κόστος, που για ορισμένους είναι πραγματικά δυσβάστακτο.
Επιπλέον, σήμερα με την μέθοδο της αλληλούχισης επόμενης γενιάς (Next Generation Sequencing, NGS), υπάρχει η δυνατότητα της παράλληλης διερεύνησης πολλών γονιδίων και “hot spots” και της ταυτόχρονης ανίχνευσης μεταλλάξεων σε αυτά. Η αναζήτηση πολλαπλών μεταλλάξεων σε ένα έκαστο αιματολογικό νόσημα με σκοπό την αντιμετώπιση του ασθενούς σύμφωνα με τις αρχές της Ιατρικής Ακριβείας καθιστά αναγκαία την αποζημίωσή τους από τους ασφαλιστικούς φορείς.
Με την τεχνολογία NGS υπάρχει η δυνατότητα καθορισμού μοριακών θεραπευτικών στόχων που οδηγούν σε εξατομικευμένη θεραπεία. Αυτό, εκτός από ωφέλεια για τον ίδιο τον ασθενή, αναμένεται να συμβάλει στην εξοικονόμηση πόρων για το ασφαλιστικό σύστημα. Στην Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία έχουμε καταγράψει όλους τους βιοδείκτες, που είναι απαραίτητοι για τη διερεύνηση, τη θεραπεία και την παρακολούθηση των ασθενών με αιματολογικά κακοήθη νοσήματα, σύμφωνα με την τρέχουσα επιστημονική γνώση.
- Επίσης μιλήσατε για αύξηση των κλινών μεταμόσχευσης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων και κυτταρικών θεραπειών;
Παρά τη σημαντική πρόοδο και τις καινοτόμες θεραπείες για πολλά αιματολογικά νοσήματα, η αλλογενής μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων παραμένει μοναδική θεραπευτική επιλογή που μπορεί να προσφέρει την προοπτική της ίασης για το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών με οξεία λευχαιμία αλλά και άλλα κακοήθη ή μη αιματολογικά νοσήματα. Αυτό είναι εφικτό για το 40-60% των επιλέξιμων ασθενών με ένδειξη να υποβληθούν σε μεταμόσχευση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από τον European Association for Blood and Marrow Transplantation το 2021 τόσο οι αλλογενείς όσο και οι αυτόλογες μεταμοσχεύσεις αιμοποιητικών κυττάρων διπλασιάστηκαν σε αριθμό την τελευταία δεκαετία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό ως εξέλιξη ήταν αναμενόμενο δεδομένου ότι τόσο οι θεραπείες επαγωγής ύφεσης όσο και η μεταμόσχευση αυτή καθ’ αυτή βελτιώθηκαν σε τέτοιο βαθμό που εκ των πραγμάτων οι ανάγκες αυξήθηκαν σημαντικά. Ενδεικτικά, ασθενείς έως και 75 ετών, εφόσον δεν έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας, μπορούν με ασφάλεια να υποβληθούν σε αλλογενή μεταμόσχευση. Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση πάνω από 200 αλλογενείς μεταμοσχεύσεις. Όμως, σύμφωνα με τις ανάγκες των ασθενών μας και τα δεδομένα από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες με ανεπτυγμένα συστήματα υγείας, απαιτείται αύξηση της μεταμοσχευτικής δραστηριότητας τουλάχιστον κατά 50%.
Από την άλλη, οι θεραπείες με γενετικά τροποποιημένα Τ-λεμφοκύτταρα (CAR-T λεμφοκύτταρα), όπως ήδη ανέφερα, αποτελούν εγκεκριμένες θεραπείες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου (ΕΜΑ) για την αντιμετώπιση αρκετών πλέον αιματολογικών νεοπλασιών, που είναι ανθεκτικές στη συμβατική θεραπεία. Η χορήγηση των θεραπειών αυτών γίνεται υπό στενή παρακολούθηση και συγκεκριμένες συνθήκες, που πληρούνται μόνο από τις αδειοδοτημένες μονάδες μεταμόσχευσης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων. Στην Ελλάδα έχει ήδη πραγματοποιηθεί θεραπεία με CAR-T λεμφοκύτταρα σε περισσότερους από 50 ασθενείς. Με την διεύρυνση των ενδείξεων, οι ασθενείς που έχουν ανάγκη αυτών των θεραπειών θα είναι πολλαπλάσιοι στο άμεσο μέλλον.
Με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω και για να μπορέσουν όλοι οι ασθενείς μας να λάβουν την καλύτερη δυνατή θεραπεία για το νόσημά τους, είναι προφανές ότι απαιτείται αύξηση των κλινών στις μονάδες μεταμόσχευσης και μάλιστα άμεσα. Παράλληλα είναι αναγκαία η αύξηση των κλινών αποθεραπείας μετά τη μεταμόσχευση, ώστε να διευκολύνεται η διακίνηση των ασθενών.
Όλα αυτά διότι είναι τουλάχιστον παράδοξο, στη χώρα μας να είναι διαθέσιμες όλες οι καινούργιες θεραπείες και κατά συνέπεια να αυξάνεται ο πληθυσμός των υποψήφιων για μεταμόσχευση ασθενών χωρίς ωστόσο να αυξάνονται οι κλίνες, με αποτέλεσμα οι λίστες αναμονής να φτάνουν τους έξι μήνες και κάποιοι ασθενείς να χάνουν την ύφεση, ενώ περιμένουν να υποβληθούν σε μεταμόσχευση.
- Και τέλος για το μεγάλο αγκάθι του ΕΣΥ που είναι η ενίσχυση των υποδομών και της στελέχωσης των αιματολογικών τμημάτων και των μονάδων μεταμόσχευσης της χώρας και η βελτίωση των συνθηκών νοσηλείας των αιματολογικών ασθενών;
Τα προηγούμενα χρόνια, μεσούσης της κρίσης, οι υποδομές του ΕΣΥ, αλλά και η στελέχωση του μάλλον εγκαταλείφθηκαν. Με αφορμή την πανδημία έγιναν κάποια έργα και υπήρξε ουσιαστική βελτίωση σε ορισμένα τμήματα των νοσοκομείων. Ωστόσο, τα Αιματολογικά Τμήματα, αν και διαχειρίστηκαν σημαντικό όγκο ασθενών με COVID-19 λοίμωξη και αιματολογικά νοσήματα, δεν αποτέλεσαν προτεραιότητα, Οι ήδη ακατάλληλες συνθήκες νοσηλείας επιβαρύνθηκαν κατά την πανδημία. Οι ασθενείς με επιθετικά νοσήματα, όπως οι οξείες λευχαιμίες και τα επιθετικά λεμφώματα, έχουν μακρόχρονες και πολύπλοκες νοσηλείες, οι οποίες απαιτούν κλειστά τμήματα με περιορισμένο επισκεπτήριο και επαρκές νοσηλευτικό προσωπικό που να μπορεί να φροντίζει κατάλληλα αυτούς τους ασθενείς. Είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί η βέλτιστη έκβασή τους και να περιοριστεί η πανδημία των πολυανθεκτικών μικροβίων, που κοστίζει πόρους για το ασφαλιστικό σύστημα αλλά κυρίως ζωές. Απαιτούνται, λοιπόν, άμεσες δράσεις και η υποστήριξη του έργου των αιματολόγων από την Πολιτεία.
Αναδημοσίευση από το Περιοδικό Health – Τεύχος 12
*Ποια είναι η Μαρία Παγώνη
Η Μαρία Παγώνη είναι αιματολόγος, διευθύντρια της Αιματολογικής-Λεμφωμάτων Κλινικής και Μ.Μ.Μ.Ο. του Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός», πρόεδρος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας. Γεννήθηκε στην Υπάτη της Φθιώτιδος και σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως ειδικευόμενη παθολογίας στην Β’ Παθολογική Κλινική του Γ.Ν.Α. Βόλου και ακολούθως εκπαιδεύτηκε στην Αιματολογία στην Αιματολογική-Λεμφωμάτων Κλινική του ΓΝΑ Ευαγγελισμός. Μετά την ολοκλήρωση της ειδικότητας παρέμεινε στο Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός», αποκτώντας εμπειρία στη μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων. Στη συνέχεια, κατόπιν κρίσης, διορίστηκε στην ίδια Κλινική, όπου παραμένει μέχρι σήμερα. Ασχολείται με τις μυελικές κακοήθειες και ιδιαίτερα με την Οξεία και Χρόνια Μυελογενή Λευχαιμία, αλλά και σπανιότερα μυελικά νεοπλάσματα, όπως η Συστηματική Μαστοκυττάρωση. Από το 2006, εκλέγεται στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, που έχει υπηρετήσει από διάφορες θέσεις, ενώ το 2021 εξελέγη πρόεδρος του Δ.Σ. Έχει αναπτύξει ιδιαίτερη δραστηριότητα στον τομέα του εθελοντισμού από τα φοιτητικά της χρόνια με έμφαση στην ενημέρωση για τη δωρεά αίματος και αιμοποιητικών κυττάρων.
