Ο καθηγητής Χειρουργικής Δημ. Λινός (ΥΓΕΙΑ) συμβουλεύει: Πότε η αφαίρεση του θυρεοειδούς προκαλεί επιπλοκές στη νόσο Graves!

Ελάχιστες είναι οι πιθανότητες των ηλικιωμένων που υποβάλλονται σε αφαίρεση του θυρεοειδούς λόγω της νόσου Graves να εμφανίσουν μόνιμο υποπαραθυρεοειδισμό, σύμφωνα με μια μελέτη που παρουσιάστηκε πριν από μερικές ημέρες στο 90ο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Θυρεοειδούς. Απαραίτητη προϋπόθεση, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι η θυρεοειδεκτομή να πραγματοποιείται από έμπειρο χειρουργό του συγκεκριμένου αδένα.

Τα ευρήματα αυτά κατευνάζουν τις ανησυχίες σχετικά με την επιπλοκή και επιτρέπει στους κλινικούς ιατρούς, αλλά και στους ασθενείς να επιλέγουν τη χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου όταν είναι η καλύτερη θεραπευτική επιλογή για αυτούς.

«Η νόσος του Graves είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που καταστρέφει τον θυρεοειδή αδένα, ρόλος του οποίου είναι η ρύθμιση του μεταβολισμού, και οδηγεί σε υπερθυρεοειδισμό. Τότε ο αδένας των πασχόντων παράγει μεγαλύτερες ποσότητες θυρεοειδικής ορμόνης απ’ ότι έχει ανάγκη ο οργανισμός.
Ένας υπερδραστήριος θυρεοειδής προκαλεί προβλήματα σε διάφορα όργανα, όπως η καρδιά, καθώς και στα οστά και τους μυς. Γίνεται επίσης αιτία διαταραχών ύπνου, τρέμουλου στα χέρια, και απώλειας βάρους», μας εξηγεί ο καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ, Δημήτρης Λινός.

Η νόσος μπορεί να είναι και κληρονομική και εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας μεταξύ 30 και 50 ετών. Είναι συνηθέστερη στις γυναίκες και πολλές φορές συνυπάρχει με άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, όπως λύκο και διαβήτη τύπου 2. Αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν νόσο του Graves έχουν επίσης όσοι πάσχουν από λεύκη, από έλλειψη σιδήρου που προκαλείται από έλλειψη βιταμίνης Β12 ή από ορμονικές διαταραχές.

Οι θεραπευτικές επιλογές για τη διαχείριση της νόσου είναι η λήψη φαρμακευτικής αγωγής (β-ανταγωνιστών και αντιθυρεοειδικά φάρμακα), τα οποία δεν θεραπεύουν μόνιμα την πάθηση, η χορήγηση μικρής ποσότητας ραδιενεργού ιωδίου, η οποία ενέχει τον κίνδυνο μόνιμης υπολειτουργίας του αδένα, και η χειρουργική αφαίρεση του υπερδραστήριου αδένα.

Όταν όμως η επέμβαση αυτή διενεργείται από σχετικά άπειρους χειρουργούς υπάρχει ο κίνδυνος βλάβης των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων που οδηγεί σε διαταραχή της ομιλίας και βλάβη των παραθυρεοειδών αδένων που βρίσκονται δίπλα στον θυρεοειδή, η οποία οδηγεί σε υποπαραθυρεοειδισμό. Τις περισσότερες φορές αυτός είναι ήπιος και υποχωρεί μετά από μερικές εβδομάδες και σπανιότερα γίνεται μόνιμος.

Ο υποπαραθυρεοειδισμός είναι μια χρόνια ασθένεια που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς και η συνεχής θεραπεία μπορεί να είναι δύσκολη. Πρακτικά, όταν τα επίπεδα της παραθορμόνης (PTH) που παράγεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες και είναι υπεύθυνη για την άμεση ρύθμιση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα είναι χαμηλά, οπότε και τα επίπεδα ασβεστίου είναι χαμηλά.

Για τη διερεύνηση της συχνότητας της επιπλοκής μεταξύ των ηλικιωμένων με νόσο Graves που υποβάλλονται σε θυρεοειδεκτομή, ερευνητές από το Τμήμα Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Stanford (Καλιφόρνια) αξιολόγησαν δεδομένα ασθενών μέσης ηλικίας 72,8 ετών, αποκλείοντας άτομα που είχαν καρκίνο του θυρεοειδούς ή στους οποίους χορηγήθηκε προεγχειρητικά καλσιτριόλη ή ανασυνδυασμένη παραθυρεοειδική ορμόνη.

Από τους 4.629 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ολική θυρεοειδεκτομή για τη νόσο Graves κατά την περίοδο της μελέτης, μόλις τα 105 (2,3%) ανέπτυξαν μόνιμο υποπαραθυρεοειδισμό, που καθορίστηκε από τα αρχεία επίμονης χρήσης καλσιτριόλης ή ανασυνδυασμένης παραθυρεοειδούς ορμόνης 6 έως 12 μήνες μετά τη θυρεοειδεκτομή.

Σε σύγκριση με εκείνους που δεν εμφάνισαν μόνιμο υποπαραθυρεοειδισμό, όσοι εμφάνισαν ήταν μεγαλύτεροι σε ηλικία.

Μετά από συνυπολογισμό διαφόρων παραμέτρων, η μεγαλύτερη ηλικία παρέμεινε το μόνο χαρακτηριστικό που σχετίζεται ανεξάρτητα με μόνιμο υποπαραθυρεοειδισμό. Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται στην πιο επιβαρυμένη παθολογία αυτών των ασθενών, όπως σε μεγαλύτερες βρογχοκήλες.

Το ποσοστό υποπαραθυρεοειδισμού 2,3% που βρήκαν οι ερευνητές είναι πολύ χαμηλότερο από τα ποσοστά που παρατηρήθηκαν σε άλλες πρόσφατες μελέτες, οι οποίες ανέφεραν μόνιμα ποσοστά υποπαραθυρεοειδισμού μετά από θυρεοειδεκτομή έως 12,5% έως 15%. Ωστόσο, μελέτες από επιλεγμένα κέντρα που πραγματοποιούσαν μεγάλο αριθμό τέτοιων επεμβάσεων έχουν δείξει παρόμοια ποσοστά με αυτά που αναφέρθηκαν στην τρέχουσα μελέτη, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εμπειρία του χειρουργού σε τέτοιες επεμβάσεις έχει καθοριστικό ρόλο.

Καθοριστικό ρόλο στην επιτυχή χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς παίζει και η μέθοδος που θα ακολουθηθεί. Ο καθηγητής Δημήτρης Λινός, ο οποίος έχει στο ενεργητικό του περισσότερες χιλιάδες θυρεοειδεκτομές και θεωρείται από τους πλέον έμπειρους χειρουργούς θυρεοειδούς παγκοσμίως, πραγματοποιεί την επέμβαση αυτή με μια μέθοδο που ο ίδιος εφάρμοσε πρώτος και καθιέρωσε διεθνώς, την ΜΙΝΕΤ.

«Η εγχείρηση ΜΙΝΕΤ είναι μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση που προοδευτικά εφαρμόζεται από όλο και περισσότερους διεθνούς κύρους χειρουργούς σε όλο τον κόσμο, με σημαντικά πλεονεκτήματα τη μεγαλύτερη ασφάλεια, το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, τον ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και τη πολύ μικρή διάρκεια νοσηλείας. Η αφαίρεση του θυρεοειδούς με τη συγκεκριμένη μέθοδο σχεδόν αποκλείει την εμφάνιση μόνιμου υποπαραθυρεοειδισμού, διότι πάντα ανευρίσκονται και διατηρούνται σε σταθερή θέση πάνω από την είσοδο του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου στον λάρυγγα», καταλήγει ο καθηγητής κ. Δημήτρης Λινός.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΝΟΥ

– Τρέχουσες Θέσεις

• Ομότιμος Καθηγητής Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
• Διευθυντής Ακαδημαϊκών Υποθέσεων Ομίλου ΥΓΕΙΑ
• Διευθυντής Χειρουργικής Ομίλου ΥΓΕΙΑ
• Governor, American College of Surgeons– Greek Chapter
• Consultant in Surgery, Massachusetts General Hospital, ΗΠΑ
• Lecturer of Surgery, Harvard University, Boston, ΗΠΑ

– Ακαδημαϊκοί Τίτλοι

• Καθηγητής Χειρουργικής & Διευθυντής Ε’ Χειρουργικής Κλινικής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 2006-2018
• Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1984 – 2006
• Assistant Professor Χειρουργικής, Case Western Reserve, Cleveland, Ohio, ΗΠΑ, 1981 – 1984
• Υφηγητής Ιατρικής Σχολής, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1983
• Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1978

– Εκπαίδευση

• Διπλωματούχος American Boards of Surgery (certified, 1981)
• Resident & Chief Resident Associate in Surgery, Mayo Clinic, Rochester, Minnesota, ΗΠΑ, 1976 – 1981
• Clinical & Research Fellow in Surgery, M.G.H./ Harvard University, Boston, ΗΠΑ, 1975 – 1976
• Πτυχίο της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών, (Άριστα), 1975

– Διακρίσεις

• Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων (International Association of Endocrine Surgeons)
• Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργικής (International Society of Surgery)
• Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων (European Society of Endocrine Surgeons)
• Faculty Post-Graduate Courses, International Association of Endocrine Surgeons
• Μέλος του Μόνιμου Συμβουλίου της Global Alliance for Surgical, Obstetric, Trauma & Anesthesia care
• Μέλος της Διεθνούς Συντακτικής Επιτροπής των περιοδικών JAMA Surgery & SURGERY
• Μέλος και Σύμβουλος Συντακτικής Επιτροπής στα Περιοδικά (World Journal of Endocrine Surgery, World Journal of Surgery, Surgery, Surgical Endoscopy)
• Πρόεδρος, American College of Surgeons – Greek Chapter
• Πρόεδρος, Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Χειρουργών Ενδοκρινικών Αδένων
• Πρόεδρος Επιτροπής Scholar Selection Subcommittee American College of American Surgeon
• Oliver Cope προσκεκλημένος Καθηγητής στο Massachusetts General Hospital του Πανεπιστημίου του Harvard

– Κλινικό Ενδιαφέρον

• Ενδοκρινική Χειρουργική (Θυρεοειδής, Παραθυρεοειδής, Επινεφρίδια)
• Γενική Χειρουργική
• Χειρουργική Ογκολογία
• Λαπαροσκοπική Χειρουργική
• Χειρουργική του Μαστού

– Βιβλία

1. Linos DA, Chung WY (Eds). Minimally Invasive Thyroidectomy. Springer-Verlag Editions, Germany, 2012
2. Linos DA, van Heerden JA (Eds). Adrenal Glands: Diagnostic Aspects and Surgical Therapy. Springer-Verlag Editions, Germany, 2005
3. Λαπαροσκοπική Γενική Χειρουργική Εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα, 1992
4. Ενδοκρινολογική Χειρουργική Εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα, 1984

Κλινικό έργο

Το κύριο κλινικό έργο του Καθηγητή κ. Λινού έγκειται κυρίως στη συμβολή του στην εξέλιξη των δυο υποειδικοτήτων της γενικής χειρουργικής που είναι η Ενδοκρινολογική Χειρουργική και η Λαπαροσκοπική Χειρουργική.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του Καθηγητή κ. Λινού στην ανάπτυξη της Ενδοκρινολογικής Χειρουργικής, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, επιδεικνύοντας πρωτοποριακό έργο στις εγχειρήσεις των παθήσεων του θυρεοειδούς, των παραθυρεοειδών αδένων, του παγκρέατος και των επινεφριδίων.

Το έργο του ξεκινάει από την εισαγωγή και ευρεία εφαρμογή της δια λεπτής βελόνης κυτταρολογικής βιοψίας (FNA) των όζων του θυρεοειδούς. Η συστηματική και ερευνητική συνεργασία με το Παθολογοανατομικό Εργαστήριο του Αρεταίειου Νοσοκομείου οδήγησε σε ουσιαστικές ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια που διαμόρφωσαν τα κλασικά πλέον κυτταρολογικά κριτήρια για την προεγχειρητική διάγνωση του θηλώδους καρκίνου του θυρεοειδούς.

Το 2009, για πρώτη φορά στην Ευρώπη, πραγματοποίησε τις πρώτες ρομποτικές θυρεοειδεκτομές με προσπέλαση του θυρεοειδούς από σημείο απομακρυσμένο από τον λαιμό, ξεκινώντας ουσιαστικά τη νέα εποχή στη χειρουργική του θυρεοειδούς.

Επιπλέον, έχει συμβάλλει σημαντικά στη Χειρουργική των Επινεφριδίων με την πρωτοποριακή ανακάλυψη της “The Linos Formula”, όπως ονόμασαν άλλοι συγγραφείς και ερευνητές. Πρόκειται για τη μαθηματική φόρμουλα που χρησιμοποιείται για τον σωστό υπολογισμό του όγκου των επινεφριδίων στην αξονική τομογραφία.

Σημαντική είναι επίσης η κλινική συμβολή του Καθηγητή κ. Λινού στη Λαπαροσκοπική χειρουργική, με την πραγματοποίηση των περισσότερων «πρώτων» λαπαροσκοπικών επεμβάσεων στην Ελλάδα. Ενδεικτικά αναφέρεται, η εφαρμογή νέων χειρουργικών τεχνικών, όπως η Ενδοσκοπική Χειρουργική μέσω Φυσικών Οπών (Natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery), και η Ενδοσκοπική Χειρουργική από Μία Οπή (Single Incision Laparoscopic Surgery).

Αξίζει να γίνει αναφορά σε σημαντικές μελέτες που αφορούν γενικότερα το κλινικό έργο του. Για παράδειγμα, η μελέτη του για τον ρόλο της χολολιθιάσεως και της χολοκυστεκτομής στην ανάπτυξη του καρκίνου του παχέως εντέρου οδήγησε σε αντίστοιχες δημοσιεύσεις στα έγκριτα διεθνή περιοδικά Lancet και Cancer. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι πειραματικές του προσπάθειες αναφορικά με την προστασία του χειρουργού από την ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της Διεγχειρητικής Χολαγγειογραφίας.

Στη Γαστρεντερολογική Χειρουργική, όπως και στη Χειρουργική Ογκολογία σημειώνεται σημαντικό κλινικό έργο, ιδιαίτερα στον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και των χοληφόρων, με ανάλογες δημοσιεύσεις σε περιοδικά όπως το Lancet και το Cancer. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συμμετοχή του στη συγγραφή των “Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τους Ευρωπαίους Χειρουργούς για την Αντιμετώπιση του Μαστογραφικά Ανιχνεύσιμου Καρκίνου του Μαστού” το 1998, όπως και η συμμετοχή του στην αναθεώρηση και επανέκδοση αυτού του τόμου (εκδ. European Commission).

*Στη φωτογραφία ο καθηγητής Δημήτρης Λινός