Ο ήλιος αναμφίβολα αποτελεί πηγή ζωής και ενέργειας και είναι ο υπεύθυνος για την αντίληψη του, γεμάτου χρώματα, κόσμου μας. Τα επίπεδα έκθεσης των οφθαλμών στην υπεριώδη ακτινοβολία που φθάνει στη γη, εξαρτώνται από εποχιακούς παράγοντες όπως ο καιρός, το υψόμετρο, τα ατμοσφαιρικά αερολύματα, η συγκέντρωση του όζοντος, αλλά και οι αντανακλάσεις από τις γύρω επιφάνειες. Η άμμος και η θάλασσα αντανακλούν την ακτινοβολία και προκαλούν μεγαλύτερα προβλήματα.
«Κατά το θερινό ηλιοστάσιο, στην Ελλάδα, η έκθεση σε UVB είναι 10 φορές μεγαλύτερη το μεσημέρι από το απόγευμα. Επίσης το απόγευμα που ο ήλιος βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα, η απορρόφηση και η σκέδαση είναι πολύ μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να φθάνει πολύ λιγότερη UVB στο έδαφος. Παράγοντες όπως το χρώμα του δέρματος τα χαρακτηριστικά όπως η θέση των ματιών το σχήμα των βλεφάρων, η χρήση καπέλου ή/και γυαλιών ηλίου και οι ώρες κυκλοφορίας στο εξωτερικό περιβάλλον παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην ποσότητα της ακτινοβολίας που φθάνει στους οφθαλμούς», επισημαίνει η Άννα Δ. Περάκη, MD, FEBophth, χειρουργός οφθαλμίατρος, διευθύντρια Οφθαλμολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
«H επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας -αναφέρει η κ. Περάκη- είναι υπεύθυνη για το μαύρισμα του δέρματος αλλά συμβάλλει, δυστυχώς, και στην πρόωρη γήρανση του δέρματος, αλλά και στον καρκίνο του δέρματος. Βλαβερή είναι η ηλιακή ακτινοβολία και στην εξωτερική μεμβράνη που καλύπτει το μάτι και λέγεται επιπεφυκότας. Η συχνότερη πάθηση που σχετίζεται με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι το πτερύγιο, που αποτελεί μια εκφύλιση του επιπεφυκότα. Πιο σπάνια είναι η κακοήθης νεοπλασία του επιπεφυκότα.
Σε ό,τι αφορά στον κερατοειδή, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα, κατάσταση που είναι γνωστή ως φωτοκερατίτιδα και συνοδεύεται από έντονη ερυθρότητα, πόνο, τσούξιμο και φωτοφοβία.
Η ηλιακή ακτινοβολία απορροφάται σε μεγάλο βαθμό και από τον κρυσταλλοειδή φακό, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πρόωρου καταρράκτη. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καταρράκτη σε ασθενείς που είχαν εκτεθεί για μεγάλες περιόδους στην υπεριώδη ακτινοβολία. Καθώς ο κρυσταλλοειδής φακός απορροφά την ηλιακή ακτινοβολία, η αφαίρεση του καταρρακτικού φακού έχει σαν αποτέλεσμα την εισχώρηση της βλαβερής ηλιακής ακτινοβολίας στον αμφιβληστροειδή χιτώνα».
Σύμφωνα με την κ. Περάκη οι τελευταίας γενιάς ενδοφακοί που αντικαθιστούν τον καταρράκτη κατά την χειρουργική εξαίρεση αυτού, διαθέτουν ειδικό φίλτρο απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας UV και ελαφρύ κίτρινο χρωματισμό, με σκοπό την προστασία από τη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία.
Η απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας από τους νευρώνες του αμφιβληστροειδούς χιτώνα παρουσία οξυγόνου προκαλεί φωτοτοξική δράση στον αμφιβληστροειδή και προκαλείται με την πάροδο του χρόνου η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, η οποία είναι η κύρια αιτία τύφλωσης στο δυτικό κόσμο.
Τα μέτρα προστασίας
Όπως τονίζει η κ. Περάκη, είναι προφανές ότι για την πλήρη προστασία του οφθαλμού από τη χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία επιβάλλεται η χρήση γυαλιών ηλίου με κατάλληλους φακούς, που απορροφούν όλη την υπεριώδη και την υπέρυθρη και επιτρέπουν να περάσει ένα ποσοστό μόνο του ορατού φάσματος.
Ένας φακός πληροί τις προδιαγραφές για πλήρη προστασία από τη UV και λαμβάνει πιστοποίηση CE, όταν εξασφαλίζει διαπερατότητα <5% για μήκη κύματος 380 nm, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πρότυπο (ΕΝ 1836, 2005). Μελέτες αποδεικνύουν ότι για πλήρη προστασία τα γυαλιά θα πρέπει να απορροφούν το 99-100% της υπεριώδους ακτινοβολίας UVA και UVB ακόμη και για τα 400nm (UV400) όπως απαιτείται σε άλλες χώρες (ΗΠΑ).
Τα άτομα που ήδη πάσχουν από εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ή έχουν α’ βαθμού συγγενή που πάσχει από αυτή τη νόσο, θα πρέπει να μην εκτίθενται στον ήλιο χωρίς γυαλιά ηλίου και καπέλο με γείσο!
Χρήση τεχνητών δακρύων σε άτομα που πάσχουν από ξηροφθαλμία ή έχουν υποστεί χειρουργική επέμβαση στα μάτια τους ή laser.
Πληγές που δεν επουλώνονται ή ογκίδια μπορεί να αποτελούν αρχόμενες μορφές καρκίνου του δέρματος και να χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης!
