Γράφει ο
Γεώργιος Πλουμίδης
Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης ΥΓΕΙΑ
Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και λοιμώξεις ή αφροδίσια νοσήματα και λοιμώξεις ονομάζονται αυτά τα οποία μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της σεξουαλικής επαφής (σεξ, στοματικό σεξ, πρωκτικό σεξ) και περιλαμβάνουν τη σύφιλη, τη γονόρροια, τον έρπητα των γεννητικών οργάνων, τη βακτηριακή κολπίτιδα, τις ηπατίτιδες, τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων και τη λοίμωξη με HIV.
Οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΛ) είναι γνωστές εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Η πρώτη καταγεγραμμένη αφροδίσια νόσος είναι η σύφιλη το 1494-1495, σκοτώνοντας περισσότερους από 5 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη. Τη δεκαετία του 1980, με τα ξεσπάσματά τους, ο έρπης και το AIDS πέρασαν στη συνείδηση του κοινού ως σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες που δεν θα μπορούσαν να θεραπευτούν από τη σύγχρονη ιατρική. Για να γίνει πλήρως κατανοητή η έκταση της απειλής τους, αρκεί να αναφερθεί ότι:
• Ετησίως, περίπου 12 εκατ. Ευρωπαίοι μολύνονται από κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα.
• Περίπου 3 στους 4 Ευρωπαίους μεταξύ 15 και 49 ετών έχουν μολυνθεί από τον HPV σε ολόκληρη τη ζωή τους.
• Στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 300 νέα περιστατικά σύφιλης, 200 νέα περιστατικά γονόρροιας και περίπου 500 νέες λοιμώξεις από χλαμύδια.
Τα συμπτώματα και η αντιμετώπιση
Τα συμπτώματα που συνδέονται με ΣΜΛ περιλαμβάνουν φαγούρα, τσούξιμο κατά την ούρηση, έκκριση υγρών, κακοσμία των γεννητικών οργάνων, δερματικές παραμορφώσεις, έλκη, συμπτώματα γρίπης.
Δεν είναι όλα τα ΣΜΝ συμπτωματικά και τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν αμέσως μετά τη μόλυνση. Σε μερικές περιπτώσεις μια ασθένεια μπορεί να επωασθεί χωρίς συμπτώματα, γεγονός που κάνει μεγαλύτερο τον κίνδυνο μετάδοσης της νόσου σε άλλους. Ανάλογα με τη νόσο, μερικά ΣΜΝ χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα, χρόνιο πόνο ή ακόμα και στον θάνατο.
Ο έγκαιρος εντοπισμός και η θεραπεία έχουν ως αποτέλεσμα λιγότερες πιθανότητες να μεταδοθεί η ασθένεια και, για ορισμένες συνθήκες, μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα της θεραπείας. Η διάγνωση μπορεί επίσης να καθυστερήσει εξαιτίας της απροθυμίας των μολυσμένων ατόμων να αναζητήσουν βοήθεια από έναν επαγγελματία της ιατρικής. Μια έρευνα έδειξε ότι άνθρωποι που πάσχουν στρέφονται προς το… διαδίκτυο και όχι σε γιατρό για πληροφορίες σχετικά με σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι για τα άλλα σεξουαλικά προβλήματα.
Βασικοί κανόνες πρόληψης
Για τις περισσότερες ΣΜΛ η θεραπεία υπάρχει και με κατάλληλη αγωγή θεραπεύονται, για κάποιες η θεραπεία διαρκεί όσο η ζωή του ασθενούς και το κλειδί για την αντιμετώπιση όλων είναι η πρόληψη. Η πρόληψη της διασποράς ΣΜΛ προϋποθέτει αλλαγή συμπεριφοράς, αντιλήψεων, συνηθειών και πρακτικών.
Συγκεκριμένα:
• Επιλογή συντρόφου: Μονογαμικές σχέσεις μειώνουν τις πιθανότητες έκθεσης. Όσο περισσότεροι οι ερωτικοί σύντροφοι, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος έκθεσης.
• Τύπος σεξουαλικής δραστηριότητας: Αυτές έχουν ταξινομηθεί με βάση τον κίνδυνο μόλυνσης
1. Υψηλού κινδύνου: Κολπικό ή και πρωκτικό σεξ χωρίς προφυλακτικό.
2. Μέσου κινδύνου: Κολπικό ή και πρωκτικό σεξ με προφυλακτικό, καθώς και στοματικό σεξ χωρίς προφυλακτικό.
3. Χαμηλού κινδύνου: Χάδια στα γεννητικά όργανα, υγρά φιλιά και στοματικό σεξ με προφυλακτικό.
4. Ακίνδυνα: Μασάζ, αυνανισμός, αποχή.
• Σωστή χρήση προφυλακτικών:
1. Να μην είναι το προφυλακτικό πολύ σφιχτό στο τέλος, αφήνοντας 1,5 cm χώρου στην άκρη για εκσπερμάτιση.
2. Όχι πολύ χαλαρό το προφυλακτικό, γιατί υπερνικάται η προστασία που προσφέρει.
3. Αποφεύγουμε την επαναλαμβανόμενη χρήση του προφυλακτικού, φορώντας το μία φορά, με ή χωρίς εκσπερμάτιση.
4. Αποφυγή προφυλακτικών κατασκευασμένων από ουσίες διαφορετικές από λάτεξ, πολυϊσοπρένιο ή από πολυουρεθάνη, διότι δεν προστατεύουν από τον ιό HIV.
5. Αποφυγή της χρήσης λιπαντικών που έχουν ως βάση το πετρέλαιο με προφυλακτικά λάτεξ, καθώς το πετρέλαιο μπορεί να δημιουργήσει τρύπες σε αυτά.
6. Χρησιμοποίηση προφυλακτικών με γεύση για στοματικό σεξ και μόνο, καθώς η ζάχαρη στην αρωματική ύλη μπορεί να οδηγήσει σε μολύνσεις αν χρησιμοποιείται για τη διείσδυση.
7. Νέο προφυλακτικό θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε κάθε πράξη της επαφής. Η πολλαπλή χρήση του αυξάνει την πιθανότητα θραύσης, μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητά του.
• Τήρηση κανόνων υγιεινής: Αποφυγή ανταλλαγής με τον σύντροφο πετσέτας ή εσωρούχων, ούρηση μετά τη σεξουαλική πράξη και πλύσιμο πριν και μετά τη σεξουαλική πράξη.
• Αναζήτηση ιατρού στην περίπτωση υποψίας έκθεσης σε ΣΜΛ.
