«Αποτρέψτε τη σήψη στην υγειονομική περίθαλψη – Είναι στα χέρια σας», είναι το φετινό σύνθημα της εκστρατείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την Παγκόσμια Ημέρα για την Υγιεινή των Χεριών (5 Μαΐου), που καταδεικνύει τη συσχέτιση μεταξύ της σήψης και της υγιεινής των χεριών ως μέτρο για την καταπολέμηση της.
Η σήψη δεν είναι κάποιο σπάνιο νόσημα, είναι συχνό ενδονοσοκομειακό νόσημα και εκτιμάται ότι επηρεάζει περισσότερους από 30 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως κάθε χρόνο. Επιδημιολογικές μελέτες ανέδειξαν ότι εμφανίζονται 1,5 εκατομμύριο περιστατικά το χρόνο στις ΗΠΑ, ενώ τα 250.000 από αυτά καταλήγουν στο θάνατο. Ένας στους τρεις θανάτους ασθενών που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο οφείλεται στη σήψη. Η πάθηση, στις σοβαρότερες εκφάνσεις της (σοβαρή σήψη και σηπτικό σοκ) αποτελεί τη συχνότερη αιτία νοσηλείας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Στην Ελλάδα έχουμε πάνω από 100.000 περιστατικά το χρόνο, εκ των οποίων το 25%-30% πεθαίνουν. Η σήψη παραμένει η κύρια αιτία θανάτου από λοίμωξη με τη νοσοκομειακή θνητότητα να κυμαίνεται ανάμεσα σε 30%-60% (Ελληνική Ομάδα Μελέτης της Σήψης).
Ο ΠΟΥ καλεί τους ιθύνοντες στις εγκαταστάσεις υγείας να αποτρέψουν τη σήψη που σχετίζεται με την υγειονομική περίθαλψη μέσω της δράσης για την υγιεινή των χεριών και την πρόληψη και έλεγχο των λοιμώξεων (IPC). Κατά την 17η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, τον Μάιο του 2017, τα κράτη μέλη ενέκριναν ψήφισμα για τη βελτίωση της πρόληψης, της διάγνωσης και της θεραπείας της σήψης.
Οι λοιμώξεις που σχετίζονται με τη χρήση συσκευής είναι οι πιο συνήθεις νοσοκομειακές λοιμώξεις που έχουν αποκτηθεί από τη ΜΕΘ και συχνά καταλήγουν στη σήψη. Η υγιεινή των χεριών αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των IPC προγραμμάτων και έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με σημαντικές μειώσεις των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής ακόμη και στις ΜΕΘ.
Εντούτοις, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων των ΗΠΑ (CDC), κατά μέσο όρο, οι επαγγελματίες υγείας πλένουν τα χέρια τους λιγότερο από τις μισές φορές που πρέπει. Αυτό επιβεβαιώνεται και στη χώρα μας από σχετική έρευνα που πραγματοποίησε το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO) σε δημόσια νοσοκομεία, η οποία έδειξε ότι η συμμόρφωση των επαγγελματιών υγείας με τους κανόνες υγιεινής των χεριών είναι γενικά χαμηλή.
Ο σημαντικότερος λόγος για τη χαμηλή συμμόρφωση των επαγγελματιών υγείας στην υγιεινή των χεριών φαίνεται να είναι η έλλειψη χρόνου, λόγω:
– της επείγουσας φύσης του περιστατικού,
– του αυξανόμενου αριθμού των ασθενών και κατ’επέκταση της γρήγορης διαδοχής τους, και
– των αυξανόμενων αρμοδιοτήτων τους λόγω έλλειψης προσωπικού.
Παλαιότερα δεδομένα και δράσεις του CLEO έδειξαν πως το ποσοστό συμμόρφωσης στην υγιεινή των χεριών αυξήθηκε κατά 50% μετά από μία απλή και σχεδόν ανέξοδη παρέμβαση, την πραγματοποίηση μίας καμπάνιας ενημέρωσης για την σωστή τεχνική πλυσίματος των χεριών στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία».
Πρέπει να τονιστεί ότι η υγιεινή των χεριών δεν απαιτεί πολύ χρόνο και προσπάθεια, ενώ τα οφέλη που μας προσφέρει η υιοθέτηση αυτής της απλής συνήθειας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προάσπιση της υγείας των ασθενών, προλαμβάνοντας τις νοσοκομειακές λοιμώξεις. Είναι τεκμηριωμένο πλέον ότι η σωστή υγιεινή των χεριών προσθέτει αξία στην υγεία και την ευημερία του παγκόσμιου πληθυσμού.
